Kerst op een Grieks eiland is nog altijd even wennen. Overdag kun je je in een met kerstboom versierd t-shirt koesteren in de zon, maar wanneer deze lichtbol in zee verdwijnt, treedt de winterse kou in en smaakt de glühwein als een kerstengeltje op de tong, zoals afgelopen zondag, toen honderden mensen de lokale kerstmarkt in Molyvos bezochten.
Je kunt op 6 december een feestje vieren ter ere van de heilige baby in de kribbe, maar die dag is vooralsnog de naamdag van Sinterklaas, in Griekenland Ayos Nikolaos geheten. Hij is o.a. de beschermheilige van kinderen en van iedereen die het ruime sop kiest. Ik wed dan ook dat bijna alle Griekse eilanden tenminste één Sinterklaaskerkje hebben. Op Lesvos vind je misschien wel in elke haven zo’n kerkje, en dat is hard nodig ook, want het redden van levens op zee is hier een dagtaak geworden.
De heilige Nikolaas komt oorspronkelijk uit Patara, tegenwoordig Turks grondgebied. Als bisschop van Myra hielp hij arme kinderen en redde mensen op zee. Nu de vluchtelingen massaal Turkije als springplank naar Europa gebruiken, is hij de aangewezen heilige die verantwoordelijk is voor hun veilige overtocht. Hij wordt hier op Lesvos bijgestaan door een grote verzameling zwartepieten, vrijwilligers van zo’n 70 organisaties die helpen bij de opvang. Sorry, eigenlijk zijn het regenboogpieten, want ze zijn van over de hele wereld gekomen.
Europese politici hebben met een gerust hart pepernoten en marsepein kunnen eten: hun schuld hebben ze op Griekenland afgeschoven en voor Turkije hebben ze een zak vol geld door de schoorsteen gedonderd, opdat geen vluchteling het meer waagt Europa binnen te dringen. Piet zou die Europese judassen dreigend met de roe alsnog in de zak moeten wurmen en naar Lesvos brengen, alwaar ze kleumend van de kou aan een nachtwake kunnen deelnemen om de gevolgen van hun onbezonnen beleid te zien: duivelse Erdogan heeft het vluchtelingenkraantje dichtgedraaid om te laten zien dat hij daadwerkelijk de baas is over Europa en heeft zijn smokkelaars op kerstreces gestuurd. Het handjevol dat niet naar zijn pijpen danst, moet nu echt smokkelaartje spelen en de nacht gebruiken als dekmantel: vluchtelingen maken de hachelijke zeetocht nu in het stikdonker en koersen regelmatig naar Mytilini, wat een beduidend langere vaartijd betekent en dus ook meer kans om te verzuipen.
Bij mijn weten heeft Turkije geen beschermheilige, maar Griekenland wel: Sinterklaas. En kijk de Grieken eens: geheel in de geest van de goede Sint zorgt de armste bevolking van Europa (bijgestaan door veel giften uit het buitenland) voor een waardige opvang van de vluchtelingen.
De beschermheilige van Lesvos is aartsengel Michaël (Taxiarchis), die gewoonlijk als een woeste krijger uit een modern computerspel wordt afgebeeld. Hij grijpt dan ook regelmatig naar zijn zwaard. De laatste keer dat hij (volgens de gelovigen) zijn wapen trok, was tijdens de Cyprus-kwestie (1974), toen zijn op een muur geschilderde beeltenis op mysterieuze wijze uit het klooster in Mandamdos verdween, om een week later weer terug te zijn. In de tussenliggende dagen waren meerdere Griekse soldaten ervan overtuigd dat ze naast Michaël tegen de Turken vochten.
Deze strijdlustige aartsengel is trouwens ook een bekende van de islam. Mikal staat in deze godsdienst bekend als degene die het opnam tegen de duivel. Dat hij dat gevecht nog steeds niet heeft gewonnen, blijkt wel uit al het kwaad dat nog steeds de wereld beheerst. Sinds de dood van Maria (die stierf in Efeze, tegenwoordig ook in Turkse handen) was Turkije het middelpunt van grote politieke machten, zoals het Byzantijnse en het Ottomaanse rijk, en nu zit er weer iemand op de troon die hoopt ooit aan het hoofd van een megalomaan rijk te komen.
Het voelt als de wereld van de Game of Thrones, waarin heersers en politici – verblind door rijkdom en het volk vertrappend – tegen elkaar vechten en elkaar de loef afsteken met smerige streken, terwijl op de achtergrond niet een ijstijd maar de opwarming van de aarde eigenlijk de grootste vijand is.
Jezus’ vader Joseph is de beschermer van een lang lijst mensen, waaronder vluchtelingen. Maar hij heeft er zoveel onder zijn vleugels dat het lijkt alsof hij zijn taak niet aan kan. Voorlopig moeten de vluchtelingen het doen met Ayos Nikolaos, die overigens ook de voorloper van de Kerstman is (zie: Heilige Klaassen). Dus een kaarsje aansteken voor deze andere witte baarddrager kan ook geen kwaad.