Je zou het niet verwachten op een Grieks eiland, maar goed verborgen, te midden van lichtgroene dennenbomen, strekken zich heidevelden uit die tijdens deze schitterende herfstdagen de omgeving oogverblindend paars kleuren. Langs de hoofdwegen zijn best wel wat struiken waar te nemen, maar een échte heidebeleving krijg je in Alogeli, iets ten noorden van Megali Limni.
Wanneer je je een weg baant tussen de dennenbomen, speelt er door de wuivende toppen een volmaakte melodie, wie weet, afkomstig van de goddelijke muzikant Orpheus, wiens hoofd en lier bij Oud-Andissa aanspoelden en waarvan wordt gezegd dat zijn muziek altijd hoorbaar is. Wanneer je boven bij de heidevelden aankomt, begint er echter een ander concert: de miljoenen heidebloemetjes trekken duizenden bijen aan en die zoemen er zonder dirigent lustig op los. Het zachte zoemen is een andere muziek om bij stil te staan.
Ik stel me zo voor dat bijen zoemen van geluk bij het zien van heerlijk ruikende bloemenvelden. De wetenschappelijke uitleg van hun muziek is echter minder romantisch: je hoort het kraken van hun skelet! Terwijl een bij vliegt, knakken hun botjes wel 190 keer per seconde op en neer, een zacht geluid dat bij ons binnenkomt als gezoem.
Honing maken zal dan ook wel een specifiek geluid produceren, maar ik waag me voor onderzoek liever niet te dicht bij de talrijke bijenkorven die overal op het eiland geparkeerd staan. Als kind leerde ik van Winnie de Pooh dat je ongedeerd honing kon stelen, maar nu weet ik beter: menige toerist op Lesvos, nieuwsgierig naar de korven, is weleens op de vlucht moeten slaan voor een aanvallende zwerm bijen. De honing wordt hier op Lesvos gevaarlijk goed verdedigd!
Net als op Kreta. Daar werd Zeus met honing grootgebracht in een goed verborgen grot, tot hij aan zijn volwassen loopbaan als oppergod van de Olympische goden begon. Men zegt dat de bijen sindsdien in de grot zijn gebleven en iedereen aanvallen die de grot wil betreden. Vier dieven dachten slim te zijn en hulden zich in ondoordringbaar brons, maar zodra ze van Zeus’ nectar hadden geproefd, vielen metaal en kleding in stukken van hun lichaam en zetten monsterlijk grote bijen de aanval in. Zeus wilde er nog een schepje bovenop doen en ze onthalen op een gemene bliksemschicht, maar schikgodin Themis vond dat er in de heilige grot geen doden behoorden te vallen en veranderde de dieven in vogels.
De ontdekking van honing wordt toegeschreven aan Dionysos, de grootste bon vivant onder de Griekse goden. De wat mindere god Aristaeos vond het bijen houden uit. Deze eerste imker kon de schoonheid van de nimf Eurydice niet weerstaan, maar zij was de beloofde bruid van Orpheus, dus rende ze weg. Geen #MeToo aan mijn lijf, moet ze hebben gedacht. Door de paniek lette ze niet op en werd gebeten door een giftige slang, waarna ze stierf. Orpheus bleef ontroostbaar achter en liet de muziek voor wat het was, de goden ontstemmend. Als straf stierven alle bijen van Aristaeos, wat hém weer ontroostbaar maakte. Orpheus kon zijn bruid uit de Hades ophalen, mits hij niet achterom keek. Wat hij per ongeluk toch deed, zodat Eurydice voor altijd in de onderwereld moest blijven. Aristaeos’ wanhoop wekte ook het medelijden van de goden. Hij kreeg de opdracht om 4 stieren en 4 koeien te offeren en hun kadavers te laten liggen. Hem lukte het wél te doen wat er werd gevraagd, en na enige tijd werden in de karkassen nieuwe bijenvolken geboren die hij weer in zijn korven kon plaatsen.
Over de heide zijn weinig van zulke fraaie verhalen bekend, terwijl het toch een tevreden god moet zijn geweest die de heide heeft gecreëerd als beloning voor de bijen: hun nectar bracht godenzonen groot en op menige oude Griekse munt staat een bij afgebeeld. Was het Potnia, die in de Minoïsche cultuur de Moeder der Bijen heette? Of Apollo, die van drie bijen zijn voorspellende gave kreeg? Of Demeter van Ephesos die regelmatig werd afgebeeld met een bij? Hier is de mythologie duidelijk in gebreke gebleven.
Griekenland staat mondiaal als tweede land genoteerd wat betreft het aantal bijenhouders per vierkante meter (Hongarije is nummer één); de nectar voor de goden blijft dus rijkelijk vloeien. De goden lijken er echter niet meer zo naar om te kijken: ook Griekse bijen hebben last van de bijenverdwijnziekte. Maar toch, dwalend over de Lesvoriaanse heide, lijken er nog genoeg bijen te zijn om het gehele eiland en al die Olympische goden van die heerlijke honing te voorzien.