(kerstdecoraties in Molyvos)
Het najaar was ongewoon warm en een beetje fatsoenlijke regen kwam pas laat. Vanwege de lange droogte deden maar weinig paddenstoelen moeite om hun kop uit de aarde te wurmen. Ook was mijn huis nog een ideaal jachtterrein voor muggen. Toen de aarde uiteindelijk doordrenkt raakte, schoot het gras in recordtempo omhoog en binnen een paar dagen was het eiland weer helder, mals wintergroen. Toch scheelde het niet veel of kerstmuggen zouden het hebben moeten opnemen tegen de kallikantzari’s (Griekse kerst-pest-kaboutertjes), maar de temperatuur is de afgelopen week gekelderd naar winters niveau en diep verborgen onder de dekens heb ik geen mug meer gehoord.
Er zijn jaren dat al in december de eerste lentebloemen hun blaadjes uitvouwen. Nu loopt alles achter in de natuur en daarom verbaas ik me narcissen te zien, die in recordtijd hun bloemknoppen aan het vetmesten zijn, zodat ze met de kerst open kunnen gaan. Ook de winterclematis (Clematis cirrhosa) werkt hard om met de feestdagen haar bloemen te tonen. Terecht, want naast Maagdenprieel heeft deze schone klimstruik ook de naam Jingle Bells, alhoewel ik ze liever kerstklokjes noem.
Grieken zijn met Pasen behoorlijk scheutig met hun kerkklokgebeier, maar met kerst blijft de papas (priester) liever zoveel mogelijk naast de warme kachel zitten. Ik vraag me zelfs af of er wel een nachtmis is, of dat deze alleen in de katholieke en protestantse kerken wordt gehouden. Klokken zijn geen Grieks kerstsymbool. Er klingelt zelfs geen scheepsbel op de vele fraaie sierscheepjes die het land in december verlichten. Ook de kinderen die traditioneel al Griekse kerstliedjes zingend langs de deuren gaan, begeleiden hun gezang niet met belletjes maar met getingel op een triangel. Er bestaat echter wel een Griekse versie van het klassieke Amerikaanse kerstlied Jingle Bells: Trigona Kalanta (kalandes zijn traditionele liederen die met kerstmis, Nieuwjaar en Driekoningen worden gezongen).
Omdat sledes voortgetrokken door paarden over de sneeuw nauwelijks geluid maakten, versierde men al eeuwen geleden de paarden met belletjes die de naam jingle bellen of sledebellen kregen. Het liedje Jingle Bells werd rond 1860 populair in Amerika. Het werd oorspronkelijk enkele jaren eerder onder de naam One Horse Open Sleigh gepubliceerd als Thanksgiving Day liedje. Het gaat over de lol om je vriendinnetje mee te nemen op een paardenslede en door het sneeuwlandschap te razen, terwijl de jingle bells vrolijk rinkelen. Door de sneeuw en het vriendelijke geklingel werd het lied uiteindelijk een van de bekendste kerstliederen ter wereld. Het was tevens het eerste liedje dat vanuit de ruimte werd uitgezonden. De astronauten Tom Stafford en Wally Schirra zongen het liedje – begeleid door een kleine harmonica en jingle bellen – vanuit de Gemini 6A, toen ze in december 1965 op weg waren om de Gemini 7 in de ruimte te ontmoeten.
Het is nu wel bekend dat Sinterklaas eeuwen geleden samen met veel emigranten Amerika bereikte, en in Amerikaanse kinderboeken werd dan ook verteld dat hij over de daken van New York reed om zijn cadeautjes door de schoorstenen te gooien. Santa Claus deed dat in een slede, waarbij het paard in een kinderboek uit 1820 werd vervangen door een rendier. Een dier uit het verre, mystieke en koude noorden spreekt nu eenmaal veel meer tot de verbeelding dan een paard, en zo kwam de kerstman terecht in een slee, voortgetrokken door acht rendieren. Later kwam Rudolf erbij, die een nieuwe kerstlegende werd. In alweer een kinderboek werd het spannende verhaal verteld over de kerstman, die tijdens een heel mistige nacht met zijn slede en rendieren verdwaald raakte. Rudolf wist de kerstman te redden dankzij zijn rode neus die glom alsof hij licht gaf. Waarna hij het negende rendier werd. Uiteraard kun je de kerstman in zijn slee horen aankomen door het ge-jingle bel.
Veel klassieke kerstliedjes vinden hun oorsprong in Amerikaanse verhalen en gedichten voor kinderen. Heel langzaam dringt deze kleurrijke cultuur door in Griekenland, waar ze ooit begonnen met een kerstboom van hun Beierse koning Otto. Nu zijn steden en dorpen zoals Molyvos en Pètra schitterend opgetuigd met kerststallen, kerstbomen, scheepjes, sneeuw- en kerstmannen, sledes en rendieren. Een lekkere kerstmix van culturen. Maar geen kerstklok of jingle bel te bekennen. Die begeleiden enkel de Amerikaanse kerstliedjes die steeds vaker door de Griekse straten schallen.