(Gele rododendrons op de wand van een vulkaan op Lesvos)

Op een dag bezocht een Arabier de moskee in het rijkdom Tambora. Hij merkte er een hond op. In de islam worden honden als onrein beschouwd, dus gaf hij opdracht om de hond uit het gebedshuis te schoppen. Hij wist echter niet dat het de hond van de radja van Tambora was, die in woede ontstak. Hij liet een (andere) hond slachten, nodigde de Arabier uit voor het eten en vertelde hem naderhand wat de brave man had gegeten. Die ging uit zijn dak van kwaadheid, waarna de radja hem naar het topje van de vulkaan Tambora liet brengen en hem in de krater kieperde. Direct daarna begon de berg – verbolgen over deze moord – vuur, steen en lava uit te braken, waarna van het rijk van Tambora niets meer is vernomen.

Nu eens geen Griekse mythe, maar een Indonesische. Die niet echt oud is, want de legendarische Tambora vulkaanuitbarsting op het Indonesische eilandje Soembawa was in 1815. Dit was zo’n krachtig natuurgeweld, dat de gehele wereld ontregeld raakte: zware regenval die hele oogsten naar de filistijnen hielp, in New York kwamen tropische vogels met bakken uit de hemel vallen en Zwitserland kreeg voedseltekorten wegens mislukte oogsten dankzij spinnen-, kevers- en rupsenregens. In heel Europa waren jarenlang bloedrode zonsondergangen te bewonderen. Er zijn hypotheses die Napoleons verlies bij de Slag bij Waterloo wijten aan de uitbarsting: vanwege de vele slagregens kwam zijn oorlogstuig vast te zitten in de modder. Door deze dramatische gebeurtenis raakte het jaar 1816 bekend als een jaar zonder zomer.

Het is dus mogelijk om een zomer over te slaan. Terwijl alle wetenschappers het over het opwarmen van de aarde hebben, zou het uitblijven van de zomer in Griekenland weleens een andere oorzaak kunnen hebben. Een van de beste weermannen in Italië – die niet alleen op tv verschijnt met zijn weerpraatjes, maar als luitenant-kolonel ook bij de Italiaanse luchtmacht dient en soms  zelfs de NAVO adviseert als weerkundige – is Guido Guidi. Hij is van mening dat de koele voorzomer, de hevige regens in Italië en andere meteorologische onregelmatigheden in het mediterrane gebied veroorzaakt kunnen zijn door de heftige vulkaanuitbarsting van de Hunga Tonga-Hunga Ha’apai op Tonga, vorig jaar in januari. Volgens hem hoeven we tot minstens half juli niet bang te zijn voor een hittegolf.

Daar zitten we dan te kleumen op de bedjes aan het zwembad en aan zee, de zee wat aan de koude kant en wolken die weigeren het hemelgewelf te verlaten. Ook al vindt het gros van de mensen deze naar Griekse begrippen koele temperaturen best aangenaam. Niet alleen de mensen maken dus een zootje van de wereld. De aarde reageert ook, zoals in de Indonesische mythe wordt verteld.

In Griekenland is de vulkaan op Santorini de meest gevaarlijke. Recentelijk nog is onder water een nieuwe magmakamer ontdekt, wat wetenschappers doet denken dat er binnen 150 jaar best wel weer eens een uitbarsting zou kunnen komen. De aarde heeft terecht redenen om daar te protesteren: naast zielige ezeltjes die de godganse dag veel te zware toeristen de bergen op en neer moeten zeulen, heeft het prijsbeleid de Griekse toeristen weggejaagd die daar zelfs een koffietje niet meer kunnen betalen. Nu laten ook steeds meer internationale toeristen het eiland links liggen wegens torenhoge prijzen. Net zoals Mykonos, een eilandje waar een nog grotere prijzengekte heerst.

Nu Mykonos en Santorini helemaal zijn volgeplempt met luxueuze villa’s en hotels, krijgen deze eilanden de rekening gepresenteerd: verblind door geld hebben de bewoners hun eilanden verkwanseld. En ook al worden nu illegale bouwsels afgebroken, de natuur is er serieus beschadigd.  

Ook op Lesvos stijgen de prijzen gestaag. Tijdens deze zomer (die nog geen zomer is) hebben sommige restaurants hun prijzen zelfs durven te verdubbelen. Die lijden duidelijk aan de Mykonos-koorts. Bovendien zijn er geldwolven gearriveerd die zich suf kopen aan vervallen restaurants en hotels. Er is niets mis met een modernisering van het eiland, en dat kan het ook zeker gebruiken. Hopelijk hebben die mensen respect voor de lokale cultuur en geschiedenis en zien ze dit prachtige eiland niet louter en alleen als een goede investering, zoals dat al veel eerder op Mykonos begonnen is. Lesvos heeft slapende vulkanen: die kunnen beter niet worden wakker gekust, want anders gaan we nog meer zomers missen.