De Griekse goden eigenden zich altijd alles toe, zoals ook het ontstaan van de vijgenboom, waarover twee mythen bestaan. De eerste gaat over Dionysos die verliefd was op een nimf genaamd Syka en haar veranderde in een vijgenboom toen hij dronken was. Een bekendere mythe vertelt over Syceus, een van de beruchte Titanen, zonen van de godin van de aarde, Gaia. De Titanen waren een stelletje uit de kluiten gewassen relschoppers, die regelmatig Zeus irriteerden die ze dan vervolgens op zijn beurt de oorlog verklaarde. Na een van die schermutselingen kreeg Syceus Zeus achter zich aan. Gezien hij geen enkele kans had tegenover deze machtige god, redde zijn moeder hem door hem in een vijgenboom te veranderen. 

De vijg als een redder in nood. De Griekse held Odysseus kon nog net een tak van een vijgenboom grijpen, toen hij riskeerde in een gevaarlijke draaikolk van het zeemonster Charybdis te vallen. Maar de vijgenboom groeide vooral uit tot een symbool van voorspoed en vrede. Ten tijde van de strenge Atheense staatsman Solon (630 – 560 v.Chr.) waren vijgen topproducten die niet meer het land mochten verlaten, op straffe van heel hoge boetes.

Vijgen werden zelfs zó beroemd, dat ze in de meeste heilige boeken voorkomen. Toen Jezus eens hongerig op een vijgenboom afstapte en daar geen vruchten vond (het was niet de tijd voor vijgen), vervloekte hij de boom. De volgende dag was de boom tot op de wortels verdroogd, waarop Jezus aan zijn leerlingen uitlegde dat zolang je maar in God gelooft, alles kan gebeuren. Volgens de bijbel groeiden er in het paradijs ook vijgenbomen, en toen Adam en Eva in zonde vervielen en de hof van Eden moesten verlaten, hielden ze beschaamd grote vijgenbladeren voor hun geslachtsdelen. 

Het is bekend dat de profeet Mohammed gek was op Damascus vijgen, en hij noemde ze ook al vruchten van het paradijs. In de Koran is zelfs een hoofdstuk naar de vijg vernoemd. Dat heilige boek vermeldt dat God de vijgenboom en de olijfboom als symbolen van creativiteit beschouwt. En dan had je ook nog Boeddha, die verlichting vond toen hij onder een vijgenboom mediteerde, waarna vijgenbomen als heilig werden beschouwd. 

Ook in het rijk van de wijze Salomon, laatste koning van het Verenigd Koninkrijk Israël (ca. 1030 – 930 v.Chr.), was de vijgenboom geliefd en een symbool van vrede en voorspoed. Zolang Salomon leefde, konden de inwoners van Juda en Israël in alle vrede onder hun vijgenbomen en olijfbomen zitten. Mozes noemde het Beloofde Land dan ook “het land van de vijgen”.
De huidige premier van Israël, Benjamin Netanyahu, zal echter nooit de geschiedenis ingaan als een wijze Salomon. Onder zijn bewind is de rust onder de vijgenbomen kwalijk verstoord.

De Griekse goden hebben eerlijk gezegd helemaal niets met de eerste vijgenboom te maken. Volgens wetenschappers stond de wieg van de vijg in Jemen en in de Jordaanvallei zijn gedroogde vijgen gevonden die wel 11.000 jaar oud zijn. Vandaaruit werden ze meegenomen naar de legendarische rijken van Mesopotamië en Egypte. 

Cleopatra was gek op vijgen en liet een cobra haar vertrekken binnensmokkelen in een mandje met vijgen om te sterven aan een slangenbeet. Vanuit Egypte kwamen de vijgen naar Griekenland en vervolgens vielen ze in handen van de Romeinen. De stichters van de stad Rome, Romulus en Remus, werden door een wolf grootgebracht onder een vijgenboom. 

Ook Lesvos staat vol met deze historische bomen. Bij Erèsos liggen uitgestrekte boomgaarden, maar over het gehele eiland vind je vijgenbomen langs wegen en paden, waar je zelf de vruchten uit kunt plukken. Veel vijgen vallen overrijp uit de bomen, waarna ze alsnog geraapt kunnen worden om bijvoorbeeld stroop van te maken. 

Men zegt dat de hof van Eden ooit in Mesopotamië lag (het huidige Irak). De fascinerende roman Er stromen rivieren door de lucht van de Turkse schrijfster Elif Shafak* speelt deels in dit gebied tussen de Eufraat en de Tigris. Het staat bekend om legendarische steden zoals Babylon en Nineve. Bij het lezen van het boek springt de vruchtbare natuur van de pagina’s. Je waant je bijna op Lesvos waar in augustus genoeg wilde druiven woekeren om vaten met wijn van te produceren, waar walnoten als groene toverballen vanuit de bomen wuiven om geplukt te worden, waar je struikelt over gevallen amandelen en waar zoete, rijpe vijgen zomaar in je schoot ploffen. Een soort van hof van Eden, zeg maar.

*De voorlaatste roman van Elif Shafak gaat over een vijgenboom op Cyprus: Het eiland van de verdwenen bomen.