(Zeekomkommer. Foto: internet)

Veel ingrediënten voor Griekse gerechten zijn ooit geïmporteerd. Ontdekkingsreizigers en militairen zoals Alexander de Grote, brachten exotisch fruit en groenten mee van hun verre reizen en veldtochten. Zo raakten onder andere tomaten, aubergines en komkommers langzaam in de Griekse keuken ingeburgerd. Er zijn echter ook voedselproducten die al heel lang in Griekenland voorkomen, maar nog steeds onbekend zijn bij de Griekse koks. Zoals zeekomkommers.

Een zeekomkommer ziet er uit als een donkere, dikke lul, zeg maar een zeepiemel. Het is een ongewerveld dier, dat meestal op de zeebodem rondscharrelt en familie is van de zeester en de zee-egel. Ondanks zijn totaal onappetijtelijke uiterlijk, is het eten van dit rare wezen in Aziatische landen zeer geliefd. In China behoort de zeekomkommer zelfs tot de top van delicatessen uit zee, naast haaienvinnen, zeeoren (schelpen) en zwemblaas.

Rare mensen, die Chinezen die dit soort dingen eten, maar de Grieken houden ook van heel wat vreemde gerechten. Zoals een lamskop, waaruit de hersenen worden gelepeld en waarvan de tong ook als een delicatesse wordt beschouwd. Populair zijn ingewanden en organen van het lam of varken die aan het spit eindigen (Kokoretsi) of in een kookpot (Gardoembakia). Het zijn de ingrediënten voor de beroemde paassoep (Majiritsa) en soep tegen katers (Patsas). Of ze worden in worsten gestopt (Splinandero en Tzigerosarmades). Op Lesvos staan de teelballen van lammeren bekend als een heerlijkheid voor bij een glaasje ouzo. 

De tentakels van octopussen zijn zeer geliefd. Soms belanden ook hun inktzakjes in de frituurpan. De gele of oranje geslachtsorganen – gonaden geheten – van de stekelige zee-egels zijn een andere gewaardeerde borrelhap. Sponzenvissers van Kalymnos plukken op rotsen lijkende zeewezens met de vreemde naam violet-zakpijp of begroeide zakpijp, ook wel zeevijg genoemd; in het Grieks spinialo. Ze bewaren deze zeevijgen in een fles met zeewater en wat olijfolie en kunnen met deze bron van vitamines nog weken op zee doorvaren. Inmiddels worden ze niet alleen meer op de sponzenschepen (en op Lesvos) verorberd, maar is het eten ervan populair geworden in Athene. De Grieken zijn overigens ook dol op slakken, gefrituurde paddenstoelen (piperites) en wilde groenten. In sommige regio’s wordt wilde-bloemen-sla (kourkoutzelia) geserveerd.

De grootste groep vissen, straalvinnigen, hebben een zwemblaas: een soort ballon gevuld met gas, die ze op diepte houdt zonder dat ze daar veel energie aan kwijt zijn. Zwemblazen genoeg in Griekenland. Haaien hebben geen zwemblaas en zijn een zeldzame verschijning in het blauwe Griekse water, dus logisch dat die slijmerige haaienvinnensoep hier niet op het menu staat. Grieken eten daarentegen ‘s winters graag schelpdieren, zoals oesters, mosselen of venusschelpen. Van zeeoren wist ik zelfs niet dat ze eetbaar zijn. Ik heb ze op Lesvos nog niet op tafel zien verschijnen, hoewel hun schelpen met de fraaie parelmoeren binnenkant wel regelmatig op de Griekse kusten aanspoelen. Ook zeekomkommers zwalken hier in het zilte nat.

Zeepiemels werden voorheen alleen als aas gebruikt, maar sinds enkele jaren heeft Griekenland de Chinese markt ontdekt en worden deze van de zeebodem geraapte komkommers ingevroren of gedroogd en verscheept naar Azië, waar ze voor veel geld op de markt komen. Grieken zweren bij de medicinale krachten van wilde groenten, de Chinezen bij zeekomkommers en andere, in hun ogen helende lekkernijen. Zeekomkommers worden zelfs als een afrodisiacum gezien, en er wordt beweerd dat ze helpen tegen kanker. Geen wonder dat op Lesvos al illegale handel bestaat in zeekomkommers. Vooral rond de Dodekanesos worden – legaal – volop zeekomkommers gevangen, waar kennelijk nog geen gevaar bestaat voor overbevissing (zee-egels vangen voor commerciële doeleinden is bijvoorbeeld wél verboden).

Raar eigenlijk dat zeekomkommers – een dier waarvoor de Chinezen kapitalen neerleggen om ze te eten – nog niet zijn opgepikt door de Griekse culinaire trendsetters. Wanneer zwemblazen als delicatesse worden geserveerd, zijn ze veelal gedroogd en lijken ze op een condoom. Schuif ze over een zeepiemel en je hebt een knallende gezondheidsbom. Zo kun je heel wat trendy gerechten bedenken.

Veel van wat er op de culinaire curiositeitenlijst staat, heb ik al eens geproefd. Ik aarzel echter of ik de zeepiemel op mijn Nog-Te-Proeven-Lijst ga zetten, ook al fluistert men dat hij goed tegen gewrichtspijn is, waar ik steeds meer last van heb. Het zal nog een hele studie vergen, voordat ik zo’n raar geval smakelijk zal kunnen voorbereiden en mijn gasten durf voor te zetten.