Als er één fruitsoort is die symbool staat voor de heerlijk hete zomer, dan is het wel de watermeloen. Deze waterbommen liggen vanaf juni-juli op de velden te luieren in de zon, klaar om te worden geoogst. Het is niet het makkelijkste fruit om te verzamelen: het gemiddelde gewicht van een Griekse karpoezi is al snel 8 kg, en grote exemplaren kunnen wel tientallen kilo’s wegen. Een watermeloen bestaat voor 95% uit water, dus het rode vruchtvlees is luchtig en dorstlessend. De beste manier om een rijpe meloen uit te zoeken, is door naar zijn kont te kijken, de zijde waarmee hij op de aarde lag te groeien. Misschien deinzen mensen terug bij het zien van de wit-gele vlekken, maar het is wel degelijk een teken dat hij rijp en zoet is: hoe geler, des te lekkerder.
De geschiedenis van de watermeloen gaat zo’n 5000 jaar terug en begint ergens in Afrika. Ook al was hij toen nog niet groen aan de buitenkant, met rood, zoet vruchtvlees. De eerste watermeloenen hadden wit, hard en bitter vruchtvlees: geen voer voor lekkerbekken. Ze waren echter wel geliefd wegens hun vochtgehalte. Leg je bergen meloenen in een koele, beschaduwde ruimte, dan blijven ze maanden goed en dus ook het water dat er in zit. In 1924 dekten ze zich in Soedan nog steeds zo in tegen een eventuele droogte. Ging je op reis, dan was een meloen een soort waterfles. Ik zie de met meloenen behangen kamelen al voortsukkelen door de woestijn. Men denkt dat de Egyptische farao’s ook meloenen in hun graf meekregen voor de dorst, omdat ook zij een lange weg te gaan hadden voordat ze het dodenrijk konden betreden. Hun graven liggen bezaaid met oeroude meloenpitten.
Harry Paris is de wetenschappelijke speurneus die – door archeologische vondsten, geschriften en afbeeldingen te bestuderen – de geschiedenis van de watermeloen in kaart heeft gebracht. Zo werden er zaadjes gevonden in een 5000 jaar oude nederzetting in Libië en in latere Egyptische graven. Het bleek dat vanaf de vijfde eeuw v.Chr. de meloen was opgestoomd tot in de mediterrane landen, zoals Griekenland, waar hij de naam pepon kreeg (de Griekse suikermeloen heet nu peponi). De artsen Hippocrates en Dioscorides gaven hoog op over de urine afdrijvende en verkoelende eigenschappen van de watermeloen: kinderen met een zonnesteek kregen zonder pardon watermeloenschillen op hun hoofd om af te koelen.
Maar toen waren deze reuzebollen nog niet zoet. Pas in het jaar 200 valt uit Hebreeuwse geschriften af te leiden, dat watermeloenen in dezelfde zoete fruitcategorie vielen als vijgen, druiven en granaatappels. In de 14de eeuw kwam in Italië de geïllustreerde Tacuinum Sanitatis (gezondheidsleer) uit, gebaseerd op een Arabisch document uit de 11de eeuw, een gids om (toen al) gezonder te leven. Daarin vinden we een afbeelding van een opengesneden, groen gestreepte watermeloen met rood vruchtvlees.
Nu slepen we met plastic flessen water om niet uit te drogen. Ook zet niemand een leeg gelepelde halve meloen op het hoofd om af te koelen, laat staan een zonnesteek te bestrijden. Watermeloenen zijn gedegradeerd tot fruit na de maaltijd.
Je kunt er ook een alcoholbom van maken door er wodka in te spuiten. Of het rode vruchtvlees als vleesvervanger op de grill leggen. Maar desondanks deze ludieke recepten heb ik een beetje watermeloenvrees. Op straat bieden oogstende boeren je er graag een aan, beleefdheidshalve accepteer je dan deze loodzware gift, waarna je je een breuk sjouwt om hem thuis te krijgen. Daar staar je naar een volle ijskast om hem in te doen, maar het gevaarte blijkt veel te groot. Dan maar decimeren met een groot mes, wat ook niet zonder gevaar is. Uiteindelijk eindig je met de schillen op je hoofd, een glaasje wodka in de hand en het vruchtvlees verspreid over de keuken. Er komt dus geen watermeloen meer in huis.
Gelukkig zijn er nog de Griekse restaurants, waar je regelmatig samen met de rekening een schaal met stukken watermeloen krijgt gepresenteerd. Ook al kijk ik nooit uit naar de eerste watermeloen van het seizoen, in deze coronatijden kun je maar beter zoveel mogelijk gezond voedsel tot je nemen, en daartoe behoren ook deze waterbommen.