Tijdens de aanhoudende hitte is niets zo fijn als je ergens op een koel plekje installeren met een boek. Wanneer het boek ook nog eens speelt op je vakantiebestemming, is dat helemaal meegenomen.

De Canadese schrijfster Irena Karafilly woont deels in Griekenland en publiceerde recentelijk haar tweede roman die in Molyvos speelt. Het eerste boek, The Captive Sun*, gaat over een onderwijzeres, Kalliope. Wanneer de Duitsers in 1941 een hoofdkwartier in het gemeentehuis van Molyvos installeren, wordt Kalliope opgeroepen als vertaalster omdat ze Duits spreekt. En het noodlot slaat toe: ze wordt verliefd op de Duitse officier Lorenz. Een liefde waar ze niet aan wil toegeven, al helemaal niet omdat ze zich aansluit bij de verzetsbeweging. 

Het boek ratelt door wanneer de Tweede Wereldoorlog is afgelopen en een burgeroorlog ervoor zorgt dat het dorp weer niet rustig kan slapen, nu wegens de jacht op communisten. Vervolgens komt de militaire junta, waarin rebelse mensen wederom de heuvels in moeten vluchten. 

Karafilly legt in haar verhaal genadeloos de verhoudingen in een klein dorp vast, waarin vriend en vijand elkaar het leven zuur maken. Men is snel met oordelen, zeker wanneer je ervan wordt verdacht met de vijand te heulen. Haat en nijd gaan gepaard met angst, terreur en verzet. 

Afgelopen voorjaar kwam Karafilly’s tweede Molyvos-roman uit: Arrested Song**. Curieus genoeg heeft dit boek ongeveer dezelfde inhoud en vormen Kalliope en haar verboden liefde voor de Duitse Lorenz wederom de spil waar het verhaal om draait. Net een beetje anders en wat uitgebreider. Maar vreemd is het wel. Dat is echter geen reden om het boek niet te lezen. Het is vooral interessant om te lezen wat voor een impact deze woelige periodes op de lokale gemeenschap hadden. Zo’n vijfendertig jaar lang, tot 1974, hadden de muren van Molyvos grote oren en kon je alleen je familie vertrouwen.

Achterin het boek staan een kort overzicht van de moderne Griekse geschiedenis en een Griekse woordenlijst; een lijst van personages had niet misstaan. Het boek wordt door zoveel verzetshelden, communisten, linkse denkers, weduwen en kinderen bevolkt, dat het misschien geen goed idee is om dit tijdens een hittegolf te lezen, daar het veel inspanning kost om al die personages te volgen.  

Dan is Fire on the island van Timothy Jay Smith*** een stuk hittebestendiger. Luchtig en spannend ontwikkelt het verhaal zich in slechts één zomer, met beduidend minder personages. Ook dit verhaal speelt in de kronkelige straatjes van Molyvos, in een tijd echter dat er toeristen en vluchtelingen zijn in plaats van Duitsers. Over een FBI-agent die op zoek gaat naar een brandstichter. Molyvos mag dan slaperig aandoen in dit verhaal, maar er speelt een heleboel achter zijn oude, verweerde voordeuren. Racisme, jaloersheid, liefde en nog wat andere zaken houden de spanning erin. In een decor met de blauwe zee, verse sardientjes en een middeleeuws dorp dansen onder andere een priester, de dorpsgek, een gentleman en een verliefde tiener om elkaar heen. Een echt vakantieboek.

Maar spanning kan doen zweten. Dus wanneer de hitte bijna ondraaglijk wordt of wanneer de airco uitvalt, is er de Griekse klassieker Drie zomers van Margarita Liberaki****, over drie zussen die opgroeien op een landgoed in Kifisia, niet ver van Athene. Daar waar Arrested Song begint, eindigt dit boek, net voor de Tweede Wereldoorlog. Het werd in 1946 gepubliceerd en was al snel een bestseller. Het deed de Grieken met heimwee terugdenken aan de tijd, toen je je hoogstens met strohoedjes moest wapenen tegen de onbarmhartige zon en er geen angst was voor soldaten. De strooien hoeden is de letterlijke vertaling van de Griekse titel (Ta psathina kapella), en dat hoofddeksel is nog steeds niet weg te denken tijdens de zomermaanden in Griekenland.

Het verhaal straalt een zomerse loomheid uit, die als een zonwerende sluier over de pagina’s hangt. Een boek met een zachte onderstroom aan onderwerpen die soms wel wat drama hebben, maar je voornamelijk weemoedig maken wegens mooie herinneringen.

Lezen is ideaal voor hete zomers, wanneer een briesje op het strand de pagina’s van een boek flapperend omslaat, of wanneer binnenshuis traag bewegende gordijnen voor wat koelte zorgen tijdens een middagdutje met een boek. Het is bovendien een prima afleiding als je even de vreselijke beelden van de bosbranden wilt vergeten, of nerveus wordt van de aanhoudende hitte. 

* Irena Karafylli – The Captive Sun, Picador 2012 (alleen in het Engels)
** Irena Karafylli – Arrested Song, Legend Press 2023 (alleen in het Engels)
*** Timothy Jay Smith – Fire on the Island, Arcade Crimewise, 2020 (alleen in het Engels)
**** Margarita Liberaki – Drie zomers, Meulenhoff 2022