(Het verlaten waterreservoir bij Molyvos)

Het is half oktober en nog steeds is er geen regen van betekenis gevallen op het eiland. De bomen laten mistroostig hun blaadjes hangen en de olijfbomen hebben zó’n dorst dat ze niet goed weten of ze hun vruchten nu zullen loslaten of op een beetje regen moeten wachten. Het kleine beetje vocht dat in de herfstlucht hangt, zorgt er hoogstens voor dat paarse cyclaampjes en gele herfstkrokussen (Sternbergia lutea) wat kleur aan het uitgedroogde landschap geven.

Lesvos is een waterrijk eiland. Tenminste, dat wás het. Het telt een aantal grote rivieren, waarvan sommige zelfs deze zomer nog delen van hun rivierbedding onder water konden verbergen. Er zijn moerassige gebieden rondom Skala Kalloni en Skala Erèsoe, en Sigri heeft drassige landschappen langs de rivier Tapsas in Faneromeni. Er is een aantal meren, maar dat zijn aangelegde reservoirs voor een betere waterhuishouding: nabij Molyvos, Kalloni, Erèsos en bij de Sedoendas rivier boven Plomari.

Grieken zijn slecht in onderhoud plegen. Het reservoir bij Molyvos heeft zijn oorspronkelijke functie al heel lang verloren en ligt tot groot vermaak van de vogels te verloederen in de natuur. Het eiland blijft grotendeels afhankelijk van zijn vele waterbronnen en ondergrondse waterstromen. Die hebben helaas niet het eeuwige leven, zeker niet met het toenemende toerisme en de klimaatverandering die steeds minder regen naar Lesvos brengt. 

De droogte rukt op vanuit het zuiden, ook op Lesvos. Vorig jaar zomer had toeristendorp Molyvos een ernstig tekort aan water, dat daarom vanuit een bron per gammele vrachtwagen naar het waterreservoir boven het dorp moest worden vervoerd. Deze zomer konden bewoners en hun gasten weer naar hartelust badderen en wassen, want het water kwam weliswaar uit dezelfde bron, maar werd nu per pijpleiding aangevoerd. Voor iedereen een vooruitgang, behalve voor het grondwaterpeil, dat dramatisch is gezakt. 

Lesvos is meer een agrarisch dan toeristisch eiland. Het is beroemd om ouzo, kaas en sardientjes, en produceert hoge kwaliteit olijfolie. Boeren zijn grote waterverbruikers, maar de toeristen dreigen hen nu te overtroeven. Afgelopen zomer werd op sommige dorstige eilanden het water toegewezen aan de toeristen en konden boeren fluiten naar hun handel. Ook in het toeristische noorden van Lesvos beginnen waterbronnen dicht bij hotels steeds minder water te geven, zodat boeren worden gedwongen een eigen watertransport te organiseren voor hun velden en vee. 

Om de droogte voor te zijn, heeft het eiland net een contract getekend voor een nieuw stuwmeer: de Tsiknia dam, die ergens tussen Pètra en Kalloni moet komen om Mytilini en de streek richting Kalloni van water te voorzien. Kosten: 98 miljoen euro.

Geen goed nieuws voor de rondhangende vogels in de moerassen van Kalloni. Net zoals vissen en ander leven in de Golf van Kalloni zich op veranderingen moeten voorbereiden. Want een gedegen onderzoek naar wat de dam behalve water kan opleveren, ontbreekt. Milieugroeperingen maken zich zorgen over wat deze grote ingreep in de natuur teweeg kan brengen, zoals uitdroging of verzilting van de bij vogelaars zo geliefde watergebieden rondom Skala Kalloni. Bovendien is het maar de vraag of met steeds minder regen het reservoir überhaupt vol raakt. 

Lesvos strooit met asfalt alsof het zout tegen gladde winterwegen is, ook over paden die geliefd zijn bij wandelende toeristen. Maar de weg naar de grootste toeristische streek van het eiland, de weg Kalloni – Pètra, blijft onveranderd bochtig, in tegenstelling tot heel wat andere wegen die wél werden gladgestreken. Zoals de weg Kalloni – Sigri, die een vijftienjarig verbouwingsavontuur onderging, wat een super verbetering is voor een klein aantal mensen op het eiland. Het vriendelijke, wit gekalkte Sigri met zijn nieuwe haven voor een veerboot die er twaalf zaterdagen per zomer aanmeert, is echter niet de hoofdstad van het toerisme op Lesvos, want dat is Molyvos. 

Toch worden er nu weer miljoenen uitgetrokken, ditmaal voor de Tsiknia dam, terwijl het noorden (en Plomari) dringender water nodig hebben dan de hoofdstad en Kalloni en omstreken, zeker gezien de toenemende stroom toeristen. Een echt beleid lijkt er op Lesvos niet te zijn, laat staan een visie om het toerisme in toom te houden. Noch is er een gedegen plan voor de wegenbouw en de waterhuishouding. Het douchen op de stranden verbieden (maar die douches niet afsluiten!), een verbod op auto’s wassen en het vullen van privézwembaden zet geen zoden aan de dijk, en al helemaal niet pas aan het einde van de zomer.