(Foto: internet)
Griekenland maakt zich op voor de grootse viering van Maria Hemelvaart op 15 augustus. Dit zomerse Paasfeest is belangrijker dan het Kerstfeest, toen Maria te Bethlehem geboorte gaf aan het kindeke Jezus. Haar hemelvaart vond ver van haar geboortestreek plaats: in Meryemana, een klein gehucht naast Efèse, in Turkije.
Maria is een opvallende dame in verschillende godsdiensten, zoals het katholicisme en de orthodoxe kerk. Die geloven er heilig in dat ze onbevlekt bevallen is. Joseph is dan ook niet de geschiedenis ingegaan als de vader van Jezus.
Orthodoxe gelovigen, zoals de Grieken, beschouwen Maria als de moeder van alle mensen: Panagía. Als oermoeder kreeg ze talloze ‘achternamen’: Sterre der Zee, de Genezer, Koningin van de Hemel, de Zoete Prater, Redder van Mensen en ga zo maar door.
De belangrijkste Mariakerk op Lesvos is in Ayasos: Panagía Vrefokratoesa (Maria met kindeke Jezus). Vanaf begin augustus komen bedevaarders uit alle windstreken om een voettocht naar dit bergdorp te maken, dat ontstond rond een meegesmokkelde icoon uit Jeruzalem. De op hout geschilderde Maria overleefde niet alleen een beeldenstorm, maar ook verschillende grote bosbranden, die zowel Ayasos als de kerk in de as legden.
Ayasos zal op vijftien augustus even op Oia op Santorini lijken, waar tienduizenden mensen op een kluitje naar de zonsondergang komen kijken. In Ayasos zal deze mensenmassa richting de kerk schuifelen om de icoon, waar omheen de kerk is herbouwd, een kusje te geven.
De andere Maria-bedevaart op Lesvos vindt plaats in Pètra, die voert naar de kerk van Panagía Glykofiloessa, vernoemd naar de icoon Maria van de zoete zoenen. Die kussen worden rond vijftien augustus grif uitgewisseld, nadat de bedevaarders 114 treden hebben bedwongen, die leiden naar het kerkje op de torenhoge monoliet in het centrum van het dorp.
Tijdens deze dagen zullen ook op andere plekken in Griekenland tal van Maria-kerken bestormd worden door gelovigen, biddend om een sprankje hoop in deze moeilijke tijden. De kerk Panagía Evangelístria (brenger van het goede nieuws), op het eilandje Tinos, mag zich verheugen op de meeste bezoekers.
Maria is een invloedrijke heilige die alleen al in Griekenland tienduizenden mensen op de been brengt. Staat iemand er wel eens bij stil dat Maria een vluchtelinge was? Ze kwam uit Nazareth, een dorpje in de toenmalige streek Judea, waar de Romeinen toentertijd de scepter zwaaiden en Herodes de Grote hun vazalkoning was. Deze wrede vorst hoorde op een dag van de geboorte van een Joodse koning in Bethlehem, waarop hij er alle kinderen van onder de twee jaar liet vermoorden.
Maria en Josef werden op tijd gewaarschuwd door een engel en vluchtten naar Egypte. Volgens Rembrandts schilderij Vlucht naar Egypte (1627) reisde Maria met baby op de rug van een sjokkende ezel en liep Josef voor ze uit. Het was een wonderbaarlijke tocht: palmbomen bogen zich naar kindje Jezus zodat hun vruchten makkelijk konden worden geplukt en bronnen in de woestijn spoten spontaan water. Ze verbleven enkele jaren in Caïro, tot de moorddadige Herodes overleed en ze weer terug naar Judea keerden.
Dat was niet de enige keer dat Maria moest vluchten. Hoewel niet helemaal erkend door alle gelovigen, leefde Maria in haar laatste jaren in Turkije, nabij Efèse, waar ze stierf en ten hemel ging. Maria was vast geen economische vluchtelinge, maar zal Judea verlaten hebben wegens de steeds grimmiger sfeer tussen joden en christenen. Tenslotte was zij de moeder van de gekruisigde Koning der joden.
Terwijl de pelgrims richting Maria-Kerken lopen, stromen ook de vluchtelingen weer toe. Enkele boten per dag die Lesvos bereiken, is geen uitzondering. Het kamp Moria bij Mytilini, waar de meeste vluchtelingen worden ondergebracht, barst met zo’n honderd aankomsten per dag wederom uit zijn voegen, met als gevolg een nijpend tekort aan onderkomens, een helse sanitaire situatie en zelfs de voedseldistributie loopt mank. Welkom in Europa!
Wegens dat ene kamp bij Mytilini heeft het toerisme het eiland in de steek gelaten en veel bewoners aan een economische afgrond gebracht. Europa wast zijn handen in onschuld, zoals Pontius Pilates na het vonnis van Jezus, en ook moedertje Maria, tweemaal een vluchtelinge, lijkt zich er niet mee te bemoeien.
Er bestaat geen Maria de Vluchtelinge tot wie de vluchtelingen zich kunnen wenden. Terwijl zoveel mensen Maria eer betonen, wordt het misschien tijd dat Maria een dezer dagen weer eens van zich laat horen, het liefst in Moria, waar volop lamlendigheid heerst. De Paus kwam in 2016 al persoonlijk het eiland zegenen. Nu Maria nog.