Over de carnavalstijd en een extra feestdag.

In de winter barricaderen de inwoners van Lesvos zich het liefst achter hun voordeur en zijn niet van de tv weg te slaan. Sinds de crisis is er nauwelijks een etentje meer dat hen buiten de deur schopt. Zelfs de kerst brengen ze het liefst binnenshuis door, en met oud & nieuw wagen enkel wat jongeren zich op de uitgestorven straten.

De Griekse winterslaap wordt onderbroken wanneer Dionysos aan de deuren rammelt om de mensen wakker te schudden voor de vastentijd. Als de frustraties over het leven zijn opgelopen vanwege de saaie winter, wordt het tijd die te ventileren. Daar staan drie weken carnaval (apokries) voor. De eerste week is de week van de aankondiging. De tweede week staat in het teken van vlees eten, met als hoogtepunt tsiknopempti, de donderdag waarop men een overvloedige Griekse braai-dag heeft, opdat de geuren van geroosterd vlees alle mensen de huizen uitdrijft. Men hoopt zó veel te eten dat men gedurende de naderende 40-daagse vastentijd het vlees niet zal begeren.

Aan het einde van de derde week, de kaasweek, barsten de feesten pas goed los. Dan worden er vrolijke, kleurige kostuums uit de kast getrokken en flessen klaargezet om de kelen te smeren. Sinds de crisis zijn er op het eiland echter amper nog optochten met carnavalswagens in de straten te bewonderen. Het merendeel speelt zich af in zaaltjes waar overstuurde muziek de benen van de vloer schreeuwt.

De Olympische goden hadden geen carnaval, behalve Dionysos, god van de wijn en de dans, die elk jaar aan het begin van de lente de hergeboorte van de natuur vierde. Op die dagen, die toen nog geen carnaval heetten, verkleedden de volgelingen zich als saters en bonden mensen maskers voor de gezichten om door de straten te rennen en onder het roepen van schunnige woorden helemaal los te gaan. Daarnaast vonden er veel theatervoorstellingen van satirische aard plaats. Toen de kerk de Olympische goden uit het luchtruim haalde, wilde die natuurlijk niets weten van al die heidense taferelen. Maar tegenwoordig is carnaval weer stilletjes uitgegroeid tot een feest van Dionysische proporties. Zo staan in het Griekse dorp Tyrvanis grote fallussen centraal, net zoals men op Naxos, het eiland waar Dionysos vandaan komt, met fallussymbolen stiekem de geboorte van Dionysos herdenkt.

Ook in het Lesvoriaanse bergdorp Ayasos wordt stevig feestgevierd, maar hier ligt het accent op theater. Daar zinderen de straten in het carnavalsweekend van de verklede mensen en kleine podia waarop de wereld eens goed wordt doorgenomen. Eigenlijk is het carnaval van Ayasos één groot stand-up comedian festival, waar mensen hun hart luchten over allerlei mogelijke misstanden, van burenruzies tot wereldlijke conflicten.

Als laatste stuiptrekking van de feestvreugde worden de kinderen op Schone Maandag (Kathari Deftera) losgelaten in de weilanden en op de pieren om te vliegeren. Is het weer mooi, dan volgen de ouders met picknickmanden, maar de meesten zullen in overvolle restaurants eindigen, waar het verbod op vlees al van kracht is en men zich traditioneel op schelpdieren en groenten zal storten.

Vorige week sloop er op 14 februari onverwacht nog een feest de carnavalsdagen in: Valentijnsdag. Misschien wat sobertjes van aard, maar een van de festiviteiten was een wedstrijd om de mooiste erotische gedichten, liedjes of brieven te schrijven. Niet veel mensen weten dat Lesvos het eiland is van de heilige Valentijn. De katholieke kerk in de Ermoe (hoofdstraat van Mytilini) herbergt namelijk belangrijke relikwieën van deze tegenwoordig populaire heilige. “Verras je vrienden met een cadeautje”, is het motto van dit vercommercialiseerde feest. De Grieken hebben er ook lucht van gekregen, alhoewel deze dag hier nog lang niet zo verpest is als in andere landen, waar je rond 14 februari struikelt over de harten en andere romantische prullaria.

De hoofdstad pakte dit jaar flink uit, omdat de restauratie van de kerk gereed was en de relikwieën, die tijdelijk in Athene logeerden, waren thuisgekomen. Naast een concert en voordrachten van gedichten, werden de heilige resten van Valentijn gelucht in een heuse processie vol katholieke priesters – uit Griekse en andere Europese uithoeken (én een pauselijke vertegenwoordiger) – die serieus kijkend door de hoofdstraten van Mytilini trokken. De stedelingen zullen hun ogen wel hebben uitgekeken: zelden zie je optochten met niet-orthodoxe priesters, die hoogstens een klein baardje hebben, maar niet schuilgaan onder imposante baardgroei en bling-bling kleding.

De toeristenbond van Lesvos heeft hier duidelijk een steek laten vallen en zou veel meer ruchtbaarheid moeten geven aan deze kleine bedevaarttocht. Naast kerst en carnaval is Valentijnsdag in Europa en Amerika de meest commerciële feestdag tijdens de winter. Een romantisch reisje naar Lesvos zou een prachtig Valentijnsdag-cadeau zijn, zeker wanneer je ook nog eens zijn relikwieën voorbij kunt zien trekken. Kom je dan ook nog per ongeluk in een carnavalsfeest met Dionysische trekjes terecht, dan kan de romantiek hoogtij vieren hier op het eiland. Laat Valentijn mee genieten van de carnavalspret en zegt het voort: Lesvos is het eiland waar op carnavaleske wijze Dionysos – hand in hand met Valentijn – liefde, vriendschap en lente eert.