(De Turkse burcht in Sigri)

Oude landkaarten van het eiland kunnen heel vermakelijk zijn. Er zijn er zo oud als uit de vijftiende eeuw. Veel tekenaars maakten er echter een janboel van: plaatsnamen dansten vrolijk over de kaarten. Pètra en Molyvos leken wel elke eeuw te verhuizen van ergens naast Mytilini tot waar nu Erèsos ligt. Kalloni en Andissa zwierven ook behoorlijk wat rond over het eiland. De makers waren het over één ding wel eens: het eiland stond vol met torens en kastelen. En een handjevol Griekse ruïnes.

De enige plaatsen op een vaste plek zijn Mytilini, heel herkenbaar als een met gebouwen vol geplempt schiereiland, en – verrassend genoeg – Sigri, altijd in de goede hoek tegenover het eiland Nissiopi gelegen. Sigri is nooit een grote stad geweest maar kennelijk wel zó belangrijk, dat de tekenaars de juiste ligging van dit stadje hebben onthouden. Het is een van de drie plaatsen op het eiland (naast Molyvos en Mytilini) waar nog een kasteel valt te bewonderen. 

Kastelen worden hier niet meer gebouwd, alleen nog maar wegen, bruggen en havens. Laat Sigri nou allemaal wat daarvan hebben: een nieuwe weg erheen, een nieuwe haven voor veerboten en een nieuwe brug over de Tapsa rivier in Faneromeni die zo groot lijkt te worden, dat er waarschijnlijk een nieuwe weg naartoe geleid zal moeten worden, wil je er überhaupt op kunnen komen.

Dit lieflijk, witte dorpje dat de Turkse burcht uit 1757 omarmt, wordt omgeven door de mooiste stranden van Lesvos en herbergt het schitterende museum van het versteende woud. Toch werd het deze zomer een beetje vergeten door de toeristen. Die wisten vast niet dat er ooit een tweede kasteel uitkeek over Sigri: het paliokastro. De reizende priester Buondelmonti noemde het al in 1422 als zijnde een van de zeven toen nog functionerende kastelen van Lesvos. Tegenwoordig vind je kasteelresten te over op het eiland: bij Skala Erèsoe, Ayasos, Mèsagros, Vrisa, Arisvi, Vasilika, Korakas, Argenos… noem ze maar op, de lijst is bij lange na niet compleet. Geen wonder dat die landkaarten zo vol staan met kasteelachtige gebouwen. 

Voordat Sigri alleen maar met kasteelruïnes blijft zitten, heeft men besloten om de Turkse burcht met zijn brokkelige muren en grootse toegangspoort eens grondig op te kalefateren. Het kasteel werd door pasja Suleiman gebouwd om Turkse manschappen onder te brengen. Een deel van de muren (die ooit waren uitgerust met wel 200 kanonnen) verkruimelde echter in 1889 onder het geweld van een aardbeving. De vesting bleef in dienst van het leger van het Ottomaanse rijk, tot Lesvos zich bevrijdde van de Turken.

Een kasteel dat helemaal uit de vergetelheid moet worden gehaald, notabene het grootste na dat van Molyvos en dat van Mytilini, is Ovriokastro (ook wel Ayii Theodori genoemd) in het hedendaagse Oud Andissa. Andissa was ooit een van de stadstaten van Lesvos. Zijn kasteel stond op het lijstje van de zeven kastelen van Buondelmonti. Niet veel later, in 1462, namen de Turken het eiland in en werd het door de veroveraars de grond in gestampt. 

Sinds de Engelse archeologe Winifred Lamb in 1930 bewees dat de regio rondom Ovriokastro al werd bewoond in het late bronzen tijdperk, is er niet meer in de grond gespit. De vestingheuvel met zijn merendeels ingestorte toegangspoort verloederde. Binnen de muren heerste een natuurlijke woestenij, een waar paradijs voor slangen.

Enkele jaren geleden begonnen archeologen er echter opnieuw te graven, waarna de gehele akrotiri (kaap) een indrukwekkende metamorfose onderging. De heuvel werd gestript van vegetatie en een bruin veld vol stenen, muren en kamers kwam tevoorschijn. De plek waarop ooit fier en trots Ovriokastro met wel vijf torens stond, gaf heel wat verrassingen prijs. De grootste ontdekking was een stuk marmer met daarop een afbeelding van het oude kasteel: het eerste ooit gevonden plaatje van Ayii Theodori (de tekeningen op de kaarten natuurlijk niet meegerekend, dat waren slechts symbooltjes).

De Byzantijnse keizer Paleologos gaf Lesvos als huwelijkscadeau aan de Gattilusio familie. Deze regeerde een kleine eeuw over Lesvos (van 1376 tot 1456) en lapte het gros van de Lesvoriaanse kastelen op, zoals ook Ovrikastro, bang voor dreigende invallen van de Turken. Niets nieuws onder de zon dus. Behalve dat het tegenwoordig geen zin meer heeft om kastelen te versterken, ook de Turkse burcht in Sigri niet, hoe mooi ze die ook gaan opknappen. Het zal de Turken niet tegenhouden, mocht de sultan het in zijn gekke kop krijgen om Poetins voorbeeld te volgen.