Sint Nikolaas is helemaal niet jarig op 6 december: dat is de datum waarop hij in 343 in Myra stierf! Hij werd geboren in Patara, indertijd een Grieks dorp in Lycië, in het zuiden van het huidige Turkije. Op jonge leeftijd werd hij een wees, maar hij schopte het tot Bisschop van Myra. Hij was zó’n goede man dat zijn liefdadigheid internationale bekendheid kreeg. Een eeuw na zijn dood werd hij heilig verklaard, waarna zijn faam alleen maar toenam.

Sint Nikolaos was goed voor kinderen. De verhalen waarin hij kinderen redt van een gewisse hongerdood, zijn legio. In West-Europa is hij dan ook de beschermheilige van de kinderen. Het land waar hij het uitbundigst vereerd wordt, is Nederland, waar op 5 december zijn ‘verjaardag’ uitgebreid wordt gevierd tijdens pakjesavond. Vooral kinderen worden dan overstelpt met speel- en snoepgoed.

In Griekenland wordt Sint Nikolaos gezien als de beschermheilige van het zeevarende volk. Toen hij tijdens zijn reizen als bisschop dwars door onmogelijke stormen heen moest zeilen, schreven matrozen hun behouden vaart toe aan zijn gebeden. Sint Nikolaos komt tijdens zijn naamdag op 6 december als een verzopen vluchteling aan land, moe en verfomfaaid, omdat hij al die schepen in nood heeft moeten redden. Menig Grieks havenkerkje is dan ook aan hem opgedragen. In de kerstperiode wordt vooral op de eilanden een bootje in plaats van een kerstboom opgesierd, dit ter ere van de beschermheilige van de zeemannen.

De kerstman heeft eenzelfde witte baard als Sinterklaas, maar hij draagt een rode muts, terwijl de Sint een mijter draagt. De een laat zich helpen door Zwarte Piet en rijdt op een witte schimmel, de ander laat zich vervoeren in een slee, getrokken door rendieren.

De kerstman is echter dezelfde persoon als de heilige Sint Nikolaos! Sterker nog, Nederlanders hebben hem in het zadel geholpen. De eerste officiële bewoners van New York, vroeger Nieuw Amsterdam geheten, waren Nederlanders die hun Sinterklaasgewoonte meenamen naar hun nieuwe land. Daar werd de naam Sinterklaas al snel Santa Claus. Om de kerst aantrekkelijk te maken voor kinderen werd Sinterklaas gekaapt om de populaire kerstman te worden.

Griekse kinderen hebben noch Sinterklaas, noch Santa Claus die hen cadeautjes brengt. Zij moeten met uitpakken wachten tot 1 januari, wanneer Ayos Vasilis pakjes brengt. Deze wijze heilige lijkt ook op Sinterklaas: hij deelt cadeautjes uit, leefde in dezelfde eeuw als Sint Nikolaos en stond eveneens bekend om zijn goede werken. Maar hij was beslist een andere man, namelijk Aartsbisschop van Caesarea in Cappadocië, die als een van de voorvaderen van de Grieks-orthodoxe kerk wordt gezien.

In alle landen waar ze Sinterklaas en Santa Claus met open armen ontvangen, staan kinderen in december rond de schoorsteen te trappelen om hun cadeautjes in ontvangst te nemen. Griekse kinderen kunnen maar beter wegblijven van de open haard, want vanaf kerstavond komen door Griekse schoorstenen enkel kalikantsari gevallen: boosaardige kaboutertjes die gedurende de kerstperiode – vanaf ‘s avonds 24 december tot 6 januari – de boel lekker op stelten komen zetten. Ze proberen het vuur uit te maken, gaan op iemands rug zitten klieren of plassen over kerstgerechten die niet degelijk zijn afgedekt.

Volgens het bijgeloof leven ze in het midden van de aarde, waar ze proberen de boom die de aarde draagt, om te hakken. Tegen kerst hebben ze de stam bijna doormidden, maar dan wordt Jezus geboren en begint de boom opnieuw te groeien, zodat de kalikantsari uit pure nijd naar boven komen om daar de mensen flink te pesten.

Je moet niet de pech hebben om op 25 december geboren te worden: dan is de kans groot dat je in zo’n pestkabouter verandert. Moeders kunnen dit voorkomen door de baby in knoflookbollen of stro te hullen (vandaar dat kindeke Jezus in een kribbe met stro ligt!), of de nagels van het kind uit te trekken: zonder nagels kun je nu eenmaal geen kalikantsaro worden!

Er zijn verschillende middelen om je tegen deze plaaggeesten te weren: de onderkaak van een varken aan je voordeur of in de schoorsteen hangen, of een oude schoen in de haard gooien, zodat de kalikantsari wegvluchten voor de stank. Het eenvoudigste is ervoor te zorgen dat gedurende de kerstperiode de haard aan blijft, zodat deze monstertjes niet door de schoorsteen naar beneden kunnen glippen.

Het is dus oppassen geblazen tijdens de feestdagen in Griekenland! Vrolijke kerst.