In Griekenland hebben we afgelopen augustus overleefd met gevaarlijk hoge temperaturen, ver boven de 30 °C. Het was echter geen extreem weer, want het kwik bereikte geen recordhoogtes. Toch werd geadviseerd om tijdens deze hittegolf veel water te drinken en midden op de dag de zon te mijden. Oudere mensen werd aangeraden binnen te blijven.

Hoge temperaturen zijn een reden voor Grieken om ’s middags te slapen. Het Griekse Asklipieio Voula ziekenhuis heeft op grond van een studie geconcludeerd, dat een middagdutje bloeddrukverlagend kan werken; alsof je de Grieken nog eens extra moet aanmoedigen ’s middags het bed in te duiken! Ook ik ben ruim na het middaguur niet meer weg te slaan van mijn extreem comfortabele sofa, vooral tijdens gevaarlijk weer gedurende de zomermaanden. 

Ik denk dat enkele extreme hoosbuien, waarmee Nederland dit jaar zo wordt gepest, voor de Grieken ook weleens bloeddrukverlagend zouden kunnen werken: aan het einde van de zomer snakken ze immers naar vele centimeters regen, want de hele natuur is dan verdord. 

Waar ik woon heeft Maria rond haar hemelvaart geen enkele traan gelaten, maar moesten we wachten tot september op haar einde liep en de weergoden eindelijk een emmertje water leeg kieperden. Het traditionele augustusbuitje kwam trouwens wel in gevaarlijke hoeveelheden naar beneden op andere delen van het eiland, zoals in Mytilini en Kalloni, en dat was goed te merken ook: de anders gortdroge rivieren vormden voor de zwarte ooievaars al in augustus een extreem heerlijk vakantieparadijs om pootje te baden. 

Kalloni is de gevaarlijkste plek van het eiland vanwege extreme weersgesteldheden: er wordt altijd de hoogste zomer- én de laagste wintertemperatuur gemeten. Hebben de goden het in hun hoofd gehaald hemelwater te lozen, dan is Kalloni meestal de klos. In de zomer worden de zeldzame regenbuien met gejuich ontvangen want het betekent een tijdelijke verlossing van de gevaarlijke hitte; maar in de winter vervloeken ze de overstromingen.

Ik kijk uit op Turkije, waar nog extremere temperaturen kunnen heersen. Deze zomer werden ze ook nog eens flink verwend werden met dubieuze wolken. Hoe vaak heb ik geen pikzwarte massa’s boven de Turkse bergen zien hangen, als een veelbelovende licht- en geluidshow?! En ik – niet bang voor weerwaarschuwingen – maar bidden tot Maria, of ze die vervaarlijk uitziende, donderende wolken een zetje richting ons eiland wilde geven. Je zag de regensluiers met lichtflitsen en al neerkomen op de bergen en vervolgens op zee: je kon het hemelse vocht ruiken, maar telkens opnieuw vielen al die waterstofverzamelingen langzaam uiteen en losten op in de blauwe lucht… je zou er zowaar een hartstilstand van krijgen. 

Deze laatste septemberdagen is het alweer raak: enorme, witte, opbollende bloemkoolmassa’s verheffen zich dreigend boven de grensstreek en ik vraag me af hoe de vluchtelingen dat ervaren. Die zijn almaar op pad en bij noodweer kunnen ze moeilijk binnen blijven. Ze trekken door het extreem hete Turkije en steken in gevaarlijke bootjes de zee over, zelfs in siëstatijd. 

Zouden smokkelaars rekening houden met gevaarlijk weer? Vorige maand stond er een behoorlijk harde wind: weliswaar geen extreme windkracht, maar voor zee-onwaardige rubberbootjes leek me een weeralarm wel op z’n plaats. Minstens drie mensen hebben die dag Europa niet bereikt. 

Nu beginnen de bloemkolen zwarte randjes te kweken en vraag ik me af of de vluchtelingen al doorweekt zijn wanneer ze plaatsnemen in die angstaanjagende bootjes, die onverminderd en overbevolkt het ruime sop blijven kiezen.

Het extreem mooie weer wist van geen ophouden deze zomer, net als de hoge temperatuur. Tót maandag 28 september, een vetgedrukte datum voor maanliefhebbers én voor onheilsprofeten: je moest die ochtend heel vroeg op om een hemels fenomeen te kunnen spotten. Toen ik gisteravond naar de lichtgrijze hemel tuurde, was er geen ster te zien. Enkel een oplichtend vlekje verraadde de plek waar de maan zich verschool achter dichte sluiers waterdruppels en ijskristallen, de bestanddelen van een wolk. Het was toch de bedoeling dat de schaduw van de aarde de maan onzichtbaar zou maken en niet de vochtige wolken die elk moment in een gevaarlijke huilbui konden uitbarsten? Teleurgesteld kroop ik klam en moe in bed, deed m’n ogen dicht en was vertrokken, ver achter de wolken in dromenland, waar ik de maaneclips niet meemaakte.

Natuurlijk stonden de media de volgende dag vol met de meest sensationele foto’s van een bloedrode maan, de gedaante die ze rond een verduistering aanneemt en die pas in 2033 opnieuw te bewonderen valt. Het was een extreme kans om dat fenomeen afgelopen nacht te zien. Maar hier op het eiland van de zon, nadat ik zo vaak gewenst had dat gevaarlijke wolken net als de vluchtelingen de oversteek zouden wagen, was een bewolkt lichtvlekje dat niet eens rood of roze kleurde, de enige beloning voor een nachtje nauwelijks slapen.

In Turkije zijn de laatste weken de enkeltjes Lesvos per rubberboot extreem ‘goedkoop’ geworden: de prijs kelderde van 1500 naar 300 euro per persoon. Het moeten De Dwaze Dagen van Izmir zijn geweest: ook in deze gevaarlijke mensensmokkel-business heb je kennelijk een eind van het seizoen. Als bonus is de ontvangst hier op het eiland eindelijk fatsoenlijk geregeld: de hulptroepen zijn als een massale vogelzwerm op het eiland neergestreken en een ontheemde hoeft niet meer bang te zijn om door donkerte en regen naar Mytilini te moeten strompelen, omdat er voor bussen en ander vervoer is gezorgd. En mocht door het extreme en gevaarlijke reizen de bloeddruk te hoog zijn opgelopen, dan kan men op diverse plekken terecht bij medische posten die inmiddels zijn geïnstalleerd. 

Ik vroeg me af of de smokkelaars voor de overtocht tijdens de Nacht van de Superbloedmaan extra geld hebben gevraagd: op zo’n gammel en gevaarlijk bootje zat je tenslotte wel op de eerste rij onder het hemelgewelf om deze Maanshow bij te wonen. Maar ook de vluchtelingen zullen die nacht wat dit hemelse evenement betreft extreem ontgoocheld zijn aangekomen op de Lesvoriaanse kusten.

De meeste vluchtelingen komen uit landen waar aan de kusten een mediterraan klimaat heerst en in de binnenlanden regen en bloemkoolwolken niet bepaald een dagelijks fenomeen zijn. Aan veel kou en nattigheid zijn ze dus niet echt gewend. De meeste willen naar het noorden, maar ze hebben geen idee naar wat voor een plek ze op weg zijn: naar siëstaloze landen met gevaarlijk en extreem weer.