Dit jaar waren de mensen op het eiland wel heel snel met de kerstversieringen. Het was amper december of de eerste lichtslingers wiegden in de wind. Nu vragen deze donkere COVID-dagen ook wel om een opkikkertje. Zeker omdat Koning Winter veel te vroeg is aangetreden. Hij heeft de bergen al met een eerste koude, witte laag bedekt, waardoor je extra vrolijk wordt van fraai opgetutte bomen. Dat moet Maarten Luther (1484-1546) ook hebben gedacht. Toen deze Duitse grondlegger van het protestantisme tijdens de kerstdagen langs groenblijvende dennenbomen in de sneeuw slenterde, kreeg hij het idee om als verrassing voor zijn zes kinderen een boom naar binnen te slepen en te versieren. De sterrenhemel bootste hij na door kaarsjes op de takken te plaatsen. En zo ontstond de eerste kerstboom, gaat een van de verhalen.

Het idee van kerstballen zou uit Engeland komen, waar ze in de 17de en 18de eeuw nog heilig in heksen geloofden. Om je tegen die toverkollen te wapenen, had je een glazen bal in huis: wanneer een heks in de bal keek, verdween ze erin. Een andere overlevering is, dat heksen geen spiegelbeeld hadden, wat met zo’n glanzende bol makkelijk te controleren was. En weer een ander verhaal zegt dat heksen zichzelf niet kunnen aankijken, dus renden ze hard weg van zo’n spiegelende bal.

In de Vogezen blies in 1831 glasblazer Linder de eerste kerstbal. Kerstbomen werden traditioneel met fruit en noten behangen, en omdat er dat jaar wegens een slechte oogst nauwelijks fruit was overgebleven, besloot Linder ballen te blazen voor in de boom. Een van de verhalen gaat, dat hij hiervoor Engelse heksenballen als voorbeeld had genomen. In ieder geval werden kerstballen vanaf die tijd razend populair. Vooral glasblazers in Oost-Europa maakten zich de kunst van allerlei soorten en maten kerstboomdecoraties eigen. Tot de Eerste Wereldoorlog liep echter Duitsland voorop in de handel van kerstballen en werd er druk geëxporteerd naar Amerika. Zo werden er in 1880 miljoenen Duitse kerstballen in de Amerikaanse Woolworth’s winkels verkocht. De Amerikanen zijn nu de ware kampioenen in kerstversieringen, ook al komt tegenwoordig de meeste decoratie uit China.

De Grieken zagen de eerste kerstboom pas in hun land verschijnen twee jaar nadat Linder zijn eerste bal blies. Het was hun uit Duitsland afkomstige koning Otto, die niet alleen bier meenam maar ook een fikse sparrenboom liet optuigen bij zijn paleis in Nafplion. Rijke Grieken volgden maar al te graag dit lichtende voorbeeld. Maar pas na de Tweede Wereldoorlog werden kerstbomen populair in Griekenland. 

Kerstbomen zijn echter niet overal in Griekenland makkelijk te vinden. Er zijn eilanden waarop nauwelijks een boom groeit. Op Lesvos heb je weliswaar veel dennenbomen, maar geen sparren, die het meest als kerstboom worden gebruikt. Griekse dennenbomen hebben niet zulke stevige takken waaraan je zware ballen kunt hangen en hun takken groeien niet zo dicht op elkaar.

Door de eeuwen heen hadden Grieken iets anders om te versieren tijdens de donkere dagen van december: een bootje. Dat heeft te maken met de heilige Sint Nikolaas, die de beschermheer van de zeevaarders is. Het kan ook worden gezien als een uiting van blijdschap, omdat vissermannen rond de kerst thuiskwamen van wekenlange visavonturen. En zo is een bootje een Grieks kerstsymbool geworden. Tegenwoordig vinden de Grieken het maar moeilijk om te kiezen tussen Otto’s boom en het traditionele bootje. Dus tref je op menige plek een boot én een boom aan.

Dit jaar lijkt er weer een nieuwe rage te zijn ontstaan. Molyvos en ook Petra zijn nog maar mondjesmaat versierd met boten en bomen, maar staan vol met de meest uiteenlopende andere kerstsymbolen. Je hoeft maar ergens te rijden of lopen, of je ziet stoere kerstmannen, vrolijke sneeuwpoppen, schattige rendieren, elegante houten sleeën, druk bevolkte kerststallen, schitterende sterren, of compleet gedekte kersttafels. Het lijkt wel of de kalikantzari zich hebben bekeerd tot creatieve weldoeners. Normaal gesproken terroriseren deze boosaardige kaboutertjes de Griekse huishoudens tijdens de kerstdagen (ze spugen in pannen, laten brood aanbranden of puddingen mislukken) en je houdt maar beter het vuur in de haard aan, wil je ze uit je schoorsteen houden waardoor ze gewoonlijk naar binnen dringen. 

Nu zijn alle gaten en pleintjes volgezet met prachtige huisvlijt, want alles is zelf gemaakt, meestal van hout en andere milieuvriendelijke materialen. Nog nooit heeft het dorp er zo uitnodigend uitgezien en geen storm of koude kan de warme uitstraling ervan wegnemen. Heel grote dank voor deze vrolijk stemmende kerstversieringen. 

Een fijne kerst & een gelukkig 2022.