Over ezels, paarden, Amazones en parea.

Het is ongeveer een jaar geleden dat de Koning der Ezels op Lesvos stierf. De aanduiding is niet negatief, in de zin dat Michalis zo dom was als een ezel (nog los van de vraag of ezels wel dom zijn). Stijfkoppig misschien wél. Hij omarmde het leven zoals het kwam, had graag een gevuld glas in de hand en een vrouw om mee te flirten. Hij was een Griek die zich kon meten met Zorba, een karakter om nooit te vergeten.

Niet alleen Michalis wordt gemist: ook zijn ezels, die met toeristen op hun rug de bergen introkken of op de boulevard van Eftaloe het verkeer ophielden. Het geklepperdeklep van hun hoeven is weggestorven.

Met paarden is het een ander verhaal. Die hebben een druk leven op het eiland. De vuilnisman van Molyvos bijvoorbeeld, die klapklappert elke vroege morgen met een pakezelpaard over de kasseien, daar waar een auto niet door de straatjes past. Hetzelfde geldt voor de olijfoogsten, waarbij paarden op moeilijk bereikbare plekken worden ingezet als werkezel. In de zomer zijn hun agenda’s volgeboekt met feesten (parea) en dat zijn er idioot veel, want elk dorp en elk kerkje, hoe afgelegen ook, organiseert jaarlijks een festijn, vaak met uitdagende paardenraces. Voor een klein groepje paardenliefhebbers is het traditie al die kleine parea te paard af te schuimen.

Lesvos heeft een traditionele band met paarden. Zijn hoofdstad (Mytilini) is dan ook vernoemd naar de zuster van de legendarische paardenrijdster Hippolyte, koningin van de Amazonen. Er zijn archeologische vondsten die erop wijzen dat het eiland eens deel uitmaakte van het rijk der Amazonen, waarin enkel plaats was voor vrouwen, zowel bedreven in oorlog voeren als in de liefde.

Steeds meer mythen blijken sporen van echte geschiedenis te bevatten: het kan niet meer worden ontkend dat er eens vrouwenvolkeren waren die probeerden de mannen eronder te krijgen. Zo wordt gemeend dat de Amazonen ooit in Libië hun paarden de sporen gaven, in Anatolië en op enkele oostelijk gelegen Griekse eilanden, zoals Limnos en Lesvos. Een archeologische vindplaats van een vrouwelijk paardenvolk in het zuiden van de Oekraïne kan erop duiden dat de Amazonen daar hun oorsprong hadden. Of misschien had je vroeger een hele rits vrouwelijke volkeren, die na emancipatie alle mannenrollen op zich namen.

Het kan dus goed zijn dat – eeuwen voordat Jezus het licht zag – een naderende stofwolk op Lesvos betekende dat je je als man maar beter uit de voeten kon maken, daar de Amazonen de ‘#me-too’-regels aan hun fraaie laarzen lapten en zelf hun gram haalden door mannen eenvoudigweg een kopje kleiner te maken of ze als slaven achter hun paarden te binden. Als je knap was, kon je het geluk hebben dat je voordat je stierf nog even mocht proeven van een stevig partijtje seks. Tenslotte hadden die stoere vrouwen toch een man nodig voor de voortplanting.

De stofwolken razen nu achter jeeps aan, wanneer die over onverharde wegen de mythes achterna jagen. Amazones kun je nog wel eens aantreffen, maar dan in de wat minder vervaarlijke gedaante van een toeriste te paard, die bij Ippos in Molyvos of bij Toumba in de bergen boven Plomari een ros heeft gehuurd.

Lesvos zal zeker koning zijn van de meest authentieke eilanden van Griekenland, maar ook hier sukkelt de geschiedenis voort, ezels en Amazonen in het stof begravend. Bij Thermi bevindt zich de grootste opgraving die duidt op het eens aanwezige, mythische vrouwenvolk. De stad die dankzij geduldig kwasten en graven langzaam uit het stof herrijst, heeft veel parallellen met de Amazonenstad op buureiland Limnos. Deze vesting, daterend uit de bronstijd, is vernoemd naar een andere beroemde Amazone: koningin Myrina. Ze zwaaide in Libië de scepter over een bijna onoverwinnelijk vrouwenleger, dat zelfs de gehaaide mannenmacht van Atlantis keer op keer versloeg. Ze rukte met haar soldaten op tot ver voorbij Ephesos in Turkije, een stad waarvan wordt gezegd dat die is gebouwd door Hippo, alweer een Amazone.

Afgelopen weekend vierde Aya Paraskevi zijn omstreden stierenfeest, waarop de enige aanwezige stier wordt ‘geofferd’ en opgepeuzeld. Het is me nog steeds niet duidelijk of die stier nu wel of niet ritueel in het openbaar wordt geslacht. Maar eigenlijk is het meer een paardenfestival, waar de meeste paarden van het eiland en zelfs die van naburige eilanden aanwezig zijn. Ze denderen kleurrijk opgetuigd door de straten, drinken soms een borrel op een terras, nemen deel aan verschillende wedstrijden en gaan in woeste extase met de voetjes van de vloer.

Het is hier dat nieuwe Amazonen worden geboren. Je ziet namelijk steeds meer vrouwen op de rug van een paard deelnemen aan het wilde feestgedruis. Mooi opgedirkt bewegen ze zich koelbloedig tussen de opgehitste mannen. De vrouwen van Lesvos emanciperen langzaam. Pas maar op, heren: wanneer ze de smaak te pakken krijgen, brengen ze misschien, héél misschien, nog eens een volledig leger Amazonen op de been.