Over een kleine plaag in de tuin: Tribulus terrestris.
Mijn tuin groeit vol met problemen. Die komen midden in de zomer en de ramp verspreidt zich behoorlijk snel. Het is als een kudde punaises die zich almaar uitbreidt. Het enige om je er tegen te wapenen, is goed schoeisel. Versleten flipflops zullen het niet redden en zelfs in huis ben je niet veilig meer.
De zomer heeft veel voordelen, maar het Maltezer kruis is een terugkomende plaag, vervelender dan muggen of wespen. Ik heb het over een stom klein plantje, met nauwelijks waar te nemen gele bloemetjes en sterk stekelige vruchten, die je pas ziet wanneer je ze uit je voet of slipper moet trekken.
Tribulus terrestris wordt ook wel devil’s-thorn genoemd. De Griekse naam voor deze plant, τρίβολος, heeft iets met waterkastanjes te maken. Volgens Theophrastos dan. Maar misschien haalde hij twee planten door elkaar, dat moeten de wetenschappers Oudgrieks maar uitvechten. De vertaling van de Latijnse naam komt nog het dichtst in de buurt van wat dit mormel is: een probleem op de grond, en dat heb ik dus.
De takjes met aan beide zijden langwerpige blaadjes woekeren lustig tussen gras en andere verdorde, onkruidachtige gewassen op en langs de zandpaden. De alarmbel moet gaan rinkelen als er kleine, gele bloemen verschijnen. Binnen een week zullen dan de vruchten vallen, die 2 tot 5 vlijmscherpe doorns hebben. Ze hebben een vage gelijkenis met een stieren- of geitenkop, vandaar nog meer bijnamen: Bullhead of Goat’s-head. Een veld ‘geitenkoppen’ is gelijk een spijkerbed en daar wil je echt niet in stappen.
Het is de tijd dat je vol verlangen naar de vijgen grijpt die nu al verzadigd in de bomen hangen. Ook de druiven zijn dit jaar vroeg en lokken rijp met zoet sap om geplukt te worden. Het zijn de einde-van-de-zomer vruchten, om je te troosten dat dit warme seizoen zijn beste tijd heeft gehad. Hier in de tuin lijken het wel verboden vruchten: om de vijgenboom te bereiken moet ik door een ‘duivelsdoorn’-gebied en zodra je een stap in hun richting zet, is het: auwww, zo’n naald in je voet!
De vruchten van de Maltezer kruisjes hoef je niet te plukken. Die rollen of vliegen vanzelf naar je toe. Ze pinnen zich vast in voeten en schoenen en dringen zo ook je huis binnen. Fietsen en op blote voeten lopen is nu op eigen risico. Lekke banden, gaten in je voeten maar vooral de ongenadige pijn moeten voorkomen worden. Ze kunnen zelfs een heuse plaag worden. Zo kon je in een stadje in Oregon (Amerika) één dollar verdienen door een vuilniszak vol met Tribulus terrestris in te leveren. Ik kan ze een scheepslading vol sturen.
Er zijn echter ook mensen die deze prikkende vruchten verzamelen voor de kruidenindustrie. Zou dat machinaal gaan? Met een grote zuiger al die kwalijke, pinnige puntjes verzamelen? Dan wil ik ook zo’n machine om elke dag over het veld te sturen. Want dit kruid is kennelijk zijn gewicht waard: die pinnige zaaddozen kunnen vermalen worden tot een geweldig afrodisiacum. Dat is door meerdere wetenschappers bewezen. Ze zouden dit plantje dus massaal in China en Vietnam moeten verspreiden: daar zijn de mensen zo desperaat dat ze veel geld betalen voor de slagtanden van olifanten en hoorns van de neushoorns, die ook geacht worden te helpen in de liefde. Dan hoeven die dieren niet meer uit te sterven en krijgen de gebruikers genot voor beduidend minder geld.
In de fluistergangen gaat het verhaal dat dit hatelijke kruid ook spierversterkend kan werken. Atleten en anderen pompen hun lichaam op om steeds betere prestaties te leveren, waar de nodige kruiden aan te pas moeten komen. Zo komt het dat dit gemene prikkruid in sportkringen redelijk populair is. In poeder- of drankjesvorm dan wel te verstaan, want al die opgepimpte mensen zullen echt geen spijkerbed in hun tuin willen.
De stekelige vruchten hebben nog veel meer positieve medicinale werkingen. In de ayurveda bijvoorbeeld wordt het Cow’s hoof genoemd en gebruikt voor het welzijn van nieren, blaas en urinewegen. In Kasjmir geloven ze dat ‘koeienhoeven’ koortsverlagend werken.
Misschien dat ik er maar eens serieus over moet nadenken om van zoveel ellende iets positiefs te maken en ze massaal te oogsten. Loop ik met dikke zolen over een ‘stierenkop’-rijk gebied, dan heb ik na enkele passen al honderden ‘geitenkoppen’ in mijn zolen steken. Wie wil ze van me kopen?