Met statige vleugels en jammerende violen, enkele vrolijke blazers en wat een orkest al niet meer aan instrumenten heeft, probeerden vier dagen lang diverse internationale musici vlak onder het hemelgewelf de spetterende sterren naar beneden te spelen. Het 4de Molyvos International Music Festival, waarvan de hoofdconcerten midden in de middeleeuwse burcht boven Molyvos plaatsvonden, heeft wederom vele harten beroerd.

Lesvos zindert van de muziek, maar dat is grotendeels folklore. Of het is de wind die van de berghellingen glijdt, door de boomtoppen, op zoek naar ruisende andere instrumenten. Lesvos heeft nauwelijks een traditie van klassieke muziek en het eiland bracht meer schrijvers voort dan muzikale helden.

Terpandros leefde in de 7de v.Chr. en kwam uit Andissa, niet ver van de plek waarvan wordt gezegd dat het hoofd van Orpheus er aanspoelde, tezamen met zijn lier. Misschien was dat zijn inspiratie om een muzikale carrière op te bouwen. Andere bronnen fluisteren dat hij tot muziek schrijven was aangezet door het orakel van Delphi. Hij voegde wat snaren toe aan de lier, veranderde wat aan het traditionele ritme en werd zo een beroemd componist van drink- en feestliederen.

In dezelfde tijd leefde Arion – geboren en getogen in Molyvos – die het tot geliefd zanger en citerspeler bracht aan het hof van Korinthe. Op een dag, toen hij terugzeilde na een succesvol toernee, had de bemanning het voorzien op zijn goed gevulde zakken. Ze beroofden hem van alles wat hij bij zich had en wilden hem overboord kieperen. Arion vroeg om nog eenmaal een lied te mogen zingen. Hij bracht uit volle borst een ode aan Apollo en de goden luisterden: toen hij in het water plonsde, was er een dolfijn die hem veilig en wel naar de vaste wal bracht. Teruggekomen aan het hof wilde men de berooide Arion niet geloven. Maar toen de zeelui terugkwamen en meldden dat ze Arion hadden ‘verloren’, wist de koning wie de leugenaars waren en werd Arion flink in de watten gelegd.

Tamboeri Ali Efendi werd in 1836 in Mytilini geboren, toen nog behorend tot het Ottomaanse rijk. Op zijn achttiende toog hij naar Istanbul, waar hij zijn muzikalegave als tamboera-speler verder ontwikkelde en uitgroeide tot een van de grootsten van Turkije. De tamboera (niet te verwarren met de trommel die in Nederland taboer of tamboerijn heet) is een Turks snaarinstrument, met een klankkast zo groot als een watermeloen, twee snaren en een lange hals. Een beroemde leerling van Ali Efendi was tamboeri Cemil Bey die uitgroeide tot Turkije’s grootste componist van Ottomaanse klassieke muziek.

Lesvos heeft het niet veel verder geschopt in de geschiedenis van de muziek, behalve nu dan met het Molyvos International Music Festival. Daarentegen kan het wel buigen op een kleurrijke literaire geschiedenis, te beginnen bij de beroemde Sappho, wier gedichten wereldwijd vertaald en bekend zijn.

Het eiland bracht min of meer zelfs een Nobelprijswinnaar voort: Odysseas Elytis, die deze prestigieuze prijs in 1979 kreeg. Hij werd in 1911 weliswaar op Kreta geboren, maar zijn ouders kwamen uit rijke families van Lesvos. Het vliegveld van Lesvos is naar hem genoemd. Elytis’ poëzie kan een harde noot zijn voor menig fervente romanlezer. Die kunnen zich misschien beter vinden in de boeken van Stratis Myrivilis, die in 1890 in Sykaminia werd geboren (hij stierf in 1969). Myrivilis trok ten strijde in de Balkanoorlog (1912-1913), waarop zijn bekendste werk is gebaseerd: Life in a tomb. Later schreef hij twee sociaal bewogen romans die op Lesvos spelen: Madonna met de vissenstaart, dat speelt in Sykaminia, een verhaal over de vluchtelingen uit Turkije en een betoverend mooie vondelinge; de andere roman, De onderwijzeres met de gouden ogen, speelt in Molyvos en gaat over strenge tradities en roddels. Ook al zijn de boeken al meer dan een halve eeuw geleden geschreven, hun thema’s blijven actueel (vluchtelingen) en zijn onderhoudend geschreven.

Een lieflijk boek dat op Lesvos speelt maar minder actueel is, wordt gezien als het eerste pastorale boek in de literaire geschiedenis: de door Longus geschreven herdersroman Daphnis en Chloë, een aandoenlijke, Griekse variant van Romeo en Julia, spelend in de grootse natuur ten tijde van de periode dat Mythimna (Molyvos) en Mytilini elkaars bloed wel konden drinken.

Molyvos wordt wel een schrijversparadijs genoemd. Veel schrijvers doen hier inspiratie op, zoals William Golding, die een tijdje op het eiland verbleef en door spelende kinderen zijn idee kreeg voor Heer der vliegen. Nog steeds dansen er veel vingers over toetsenborden om verhalen te schrijven, onder andere over het dorp en geïnspireerd door de magische sfeer. Je vindt er cursussen, gegeven door vooraanstaande schrijvers, zoals de Zuid-Afrikaanse Rahla Xenopoulos, de uit datzelfde land afkomstige Marita van der Vyver en de Canadese schrijver en bevlogen leraar creatief schrijven David Layton. Zie: The Talking Table.

Nu de klanken vanuit het kasteel wegsterven, kunnen de pennen weer worden opgepakt. Sinds Myrivilis’ droeve verhaal over de onderwijzeres, hebben de tongen niet stilgestaan in de nauwe straatjes. Bovendien is het eiland in de schijnwerpers van de wereld geraakt wegens de vluchtelingencrisis, waarin niet alleen schrikwekkende vertellingen schuilen maar ook hartveroverende verhalen over mensen die hulp bieden. Het eiland is nog steeds één borrelend vat vol inspirerende verhalen.