De mooie koningsdochter Atalanta wilde niet trouwen, daar een orakel haar had voorspeld dat dat haar ongeluk zou brengen. Haar vader wilde haar wel uithuwelijken en zijn woord was wet. Hij stelde Atalanta voor dat degene die een hardloopwedstrijd van haar zou winnen, met haar zou mogen trouwen. Atalanta ging akkoord: ze was een uitzonderlijk goede hardloopster en geloofde niet dat iemand ooit van haar kon winnen.

Veel jongemannen gingen de uitdaging aan, maar niemand kon van Atalanta winnen. Ook Hippomenes meldde zich en werd op slag verliefd op Atalanta. Daarom riep hij Aphrodite aan om hem te helpen. Aphrodite gaf hem drie gouden appels die hij onderweg op de grond moest leggen. Atalanta vond de gouden appels zo mooi dat ze drie keer stopte om ze op te rapen, en zo won Hippomenes zijn vrouw.

Griekse mythen eindigen bijna nooit met “en ze leefden nog lang en gelukkig…”. Er zijn twee versies over de afloop van het huwelijk van het hardloopstel: de geliefden vergaten Aphrodite te bedanken, waarop de woedende godin ze in twee leeuwen veranderde zodat ze nooit meer met elkaar naar bed konden gaan; de andere versie is dat Zeus hen in twee leeuwen veranderde, omdat ze zijn tempel ontheiligden door er de liefde te bedrijven.

Wetenschappers denken dat appels in de Griekse mythen – er zijn meer mythen met gouden appels – niet echt van goud waren, maar dat ermee kweeperen werden bedoeld.

Sinaasappels waarschijnlijk niet: die komen oorspronkelijk uit Zuidoost-Azië en werden pas in de 15de eeuw op grote schaal in de westerse wereld geïntroduceerd door ontdekkingsreizigers, waaronder Christoffel Columbus. Daarom zeggen Nederlanders en Duitsers ook: “appel uit China” (sinaasappel en Apfelsine). Anderen gaven ze de naam van het land waaruit de ontdekkingsreizigers kwamen: Portugal. In het Grieks is een zoete sinaasappel portokali en in het Turks portakal. Weer anderen benoemen deze vrucht gewoon naar hun kleur: oranje (orange) of naranja.

Lesvos kent een bescheiden sinaasappelteelt. De meeste boomgaarden bevinden zich tussen Thermi en de hoofdstad Mytilini. De mooiste wandeling om van deze gouden appels te genieten, is de wandeling zoals beschreven in het wandelboekje van Brian en Eileen Anderson (Lesvos, autotochten en wandelingen, Sunflower), nummer 3: rondwandeling Thermi via Panagia.

Nu heb ik al eens eerder geschreven dat de Andersons het idee hebben dat ook zij Atalanta uit de race moeten lopen: voor de wandeling staat 1 uur en 20 minuten. Dit haal je alleen wanneer je stevig doorstapt, als je je niet laat verleiden door de gouden appels, waar Atalanta ook al voor viel. Niet alleen zijn de boomgaarden vol oranje vruchten een lust voor het oog, maar de wandeling gaat ook langs diverse kleine kerkjes die beslist een stop waard zijn: het Sint Nikolaaskerkje, waar je in de mooie ommuurde tuin stiekem van een eerste sinaasappel kunt snoepen, met muren waarin stokoude stenen zijn verwerkt, en het Agia Panagia kerkje in Panagia, dat een voorgevel heeft daterend uit 803 en binnen prachtige, uit hout gesneden iconen bergt.

Deze zoet geurende sinaasappel-wandeling over ommuurde paden, voert ook langs diverse oude torenhuizen: traditionele Lesvoriaanse huizen die in de 18de eeuw door boeren als kleine vestingen werden gebouwd, in de hoop hun land niet te verliezen aan de piraten die in die tijd de kuststreek met zijn vruchtbare gronden onveilig maakten. Het waren hoge stenen huizen met een houten bovenverdieping die vaak uitsteekt over de eerste verdieping, met een zware, houten toegangsdeur en getraliede ramen. Later pikten mensen uit Mytilini deze huizen in en gebruikten ze als landhuizen. Het mooist gerestaureerde torenhuis bevindt zich meteen naast de Agia Panagia kerk, vanwaar je ook een schitterend uitzicht hebt over de kuststreek bij Thermi.

De sinaasappels die je in het noorden aan de bomen ziet hangen, zijn meestal bittere sinaasappels, neranzia in het Grieks (wat weer aansluit bij de kleur oranje). Een glaasje bittere sinaasappelsap is niet echt aan te raden, hoewel je het sap van een bittere sinaasappel natuurlijk wel kunt mixen met het sap van zoete sinaasappels. De schil van de bittere sinaasappel wordt vooral gebruikt als vervanger van citroen, net zoals de bladeren van de boom. Van de bittere sinaasappel-schil wordt ook een heerlijke zoete hap gemaakt in de categorie glyko koetalioe (zoet van de lepel): schillen gekookt in suikerwater.

Aan de andere kant van het eiland, bij Parakila, aan de Golf van Kalloni, vind je nog meer sinaasappelgaarden. Hier leidt wandeling 18 uit Rondwandelingen op Lesvos (door Sigrid van der Zee & Mike Maunders) je langs een oude minaret, via de kust, naar de boomgaarden. Hier hoef je je niet te haasten, alleen de sinaasappelgeur op te snuiven die er tussen de bomen hangt. Hoe zoet kan de winter zijn!