(Eftalou 2004)
Vandaag is de dag in Griekenland dat het water wordt gezegend: priesters lopen in processie naar de zee, een rivier of een meer en voeren daar het zegeningsritueel uit. Het hemelwater moet gedacht hebben: daar moeten we bij zijn. Er is eindelijk eens een fatsoenlijke regendag aangebroken op het eiland. De regen zij gezegend.
In de verschillende haventjes van het eiland zal het zwart zien van paraplu’s en pappades. Een van de onderdelen van het Epifanie-ritueel is het zogenaamde kruisduiken: de pappas gooit een kruis in het water en jongemannen die zin hebben in een winters bad, storten zich in het water om het kruis te vinden. De winnaar en zijn familie worden dan extra gezegend. De vrouwen zijn echter uitgesloten van dit heilige bad. In oudere tijden doopten zij doeken in het gezegende water en maakten daarmee de ikonen schoon. De goddelijke kracht van zo’n ikoon werd met het gezegende water nieuw leven ingeblazen.
De orthodoxe Epifanie is gebaseerd op de doop van Christus. In het westerse christendom wordt op 6 januari niet met de kwast over het water gezwaaid, maar wordt gevierd dat drie koningen geschenken kwamen brengen aan de pasgeboren Jezus te Bethlehem. Oorspronkelijk waren het wijze mannen die een opgaande ster zagen en vervolgens de koning van de Joden gingen zoeken; hun aantal is afgeleid van het aantal cadeautjes dat ze meenamen: goud, wierook en mirre. Via de volksoverleveringen werden de wijzen koningen.
Tijdens Driekoningen duiken in andere landen mensen op iets heel anders: daar wordt speciaal gebak vervaardigd, waarin een harde boon of een ander oneetbaar klein voorwerp wordt verstopt: degene die het vindt is voor die dag koning en krijgt net zo veel geluk en zegeningen mee als de kruisvinder. Er bestaat geen Epifanie-gebak in Griekenland: de Griekse driekoningenkoek heet vasilopita en wordt al op 1 januari aangesneden.
Je zou denken dat de naam vasilopita de Griekse vertaling is van koningenkoek: vasilias betekent namelijk koning in het Grieks. De taart is echter vernoemd naar Ayos Vasilios. Of zou dat heilige koning betekenen? De kerstman is geen heilige man, maar die heilige Vasilis gaat in Griekenland wel door voor de kerstman. Hij heeft echter veel meer gemeen met die andere goedheilig man, Sinterklaas, in ’t Grieks Ayos Nikolaos, wiens naamdag een maand eerder wordt gevierd, op 6 december. Ayos Vassilios was een man die zorgde voor de armen, met name de kinderen, en kwam uit hetzelfde gebied als waar Sinterklaas werd geboren. Hij bezorgt de pakjes echter pas op 1 januari. Om het plaatje van verwarring compleet te maken: er wordt gezegd dat de kerstman, die voor het eerst in Amerika verscheen, uit de Sinterklaastraditie voortkwam die de Europese immigranten mee hadden genomen uit hun vaderland. In Amerika hadden ze blijkbaar geen zin om nog een extra feestdag in te voeren en zo kon Sinterklaas pas met de kerst tevoorschijn komen en werd hij de kerstman.
De Drie Koningen geëerd, het water gezegend, de nieuwjaarsduik genomen… over één ding zijn de twee delen van een verscheurde godsdienst het tenminste met elkaar eens: na 6 januari kan alle kerstversiering terug naar zolder.
Ayos Vassilios, Ayos Nikoloas, de kerstman en Sinterklaas hebben al hun feestjes weer gehad: nu is Koning Winter aan slag.