Het is nergens beter wakker worden in een nieuw jaar dan op een Grieks eiland. Oudjaar was al een stralende dag, 1 januari had hetzelfde, heldere weer met een strakblauwe lucht. Dankzij een griep had ik dit jaar geen champagne-kater, maar werd ik langzaam wakker onder een heerlijk warme zon, een licht waar ik me wel eeuwig in zou willen wentelen, de hittegolven van afgelopen zomer al lang weer vergeten.
Tussen alle somber stemmende berichten over politieke spanningen, aanslagen, vernielingen tijdens de nieuwjaarsnacht en ander troosteloos nieuws was er een zonneschijn van een nieuwtje dat me voor 2011 hoopvol stemde: op een geheimgehouden Grieks eiland is een zeehondenkolonie gevonden, die nog niet door de mens de grotten is ingejaagd, zoals de andere nog bestaande robben hier in Zuid-Europa. Deze kolonie schijnt nog onbekommerd op de stranden te liggen zonnen zoals ze dat vroeger deden, voordat ze bang werden van de mens. De wetenschappers zijn verrukt over deze ontdekking.
Die nieuwjaarsdag nestelde ik me in de warme zon, die me dromerig maakte en me liet wegdoezelen. Ik zag hoe die dag de robben net zo’n fijn nieuwjaar hadden als ik: lekker rollend over het warme zand, dromend van een jaar vol verse vis.
De mediterrane monniksrob (Monachus monachus) is een uitstervend dier dat alleen nog voorkomt langs kusten van de Zwarte en Middellandse Zee en langs enkele Atlantische kusten in Afrika. Het overgebleven aantal wordt geschat tussen de 400 en 600 en het grootste aantal leeft binnen de Griekse grenzen. Ze zijn schuw en leven in kleine gemeenschappen rond grotten en op beschutte stranden.
In de Romeinse tijd en tijdens de middeleeuwen werd er op hen gejaagd voor hun huid en het vet dat voor lampenolie werd gebruikt. Echter niet op zo’n grote schaal dat ze een bedreigde diersoort werden. Dat heeft de moderne tijd op zijn geweten. Omdat zeehonden van nature tamelijk tam zijn, waren ze een makkelijke prooi. Nu zijn ze echter zó afgeschrikt, dat je ze nog maar zelden ziet.
Op Lesvos hoor je wel eens van mensen die tijdens een zorgeloze zwempartij behoorlijk waren geschrokken toen ze opeens oog in oog kwamen met een nors kijkende mediterrane monniksrob (de enige die hier voorkomt). Een dolfijn kun je nog wel verwachten, maar een zeehond is een regelrechte verrassing.
Lesvos ligt schuin tegenover het Turkse Foça, een in de oudheid Grieks stadje dat genoemd werd naar zeehonden (Phokaia) en nu ook nog een paar kleine kolonies heeft. Tegenwoordig zetelt er een Turkse milieugroep ter bescherming van de mediterrane monniksrob.
De zeehonden stonden vroeger onder protectie van Apollo en Poseidon, omdat het zon- en zeeaanbidders waren. Wanneer je er eentje tegenkwam, bracht dat geluk volgens de oude zeevaarders. Ik heb er twee of driemaal eentje langs zien zwemmen toen ik veilig op het droge stond. Maar het is een zeldzaamheid ze tegen te komen.
Laten we daarom de ontdekking van zo’n onbekende zeehondenkolonie als een nieuw geluksteken opvatten. Griekenland heeft over de 6000 eilanden, waarvan zo’n 227 bewoond. Op welke van de eilanden de zeehondenkolonie is gevonden, is een groot vraagteken. Ik denk niet dat Lesvos het nieuw ontdekte robbeneiland is, maar misschien ligt het wel in de buurt, tenslotte ligt het eiland schuin tegenover een stadje dat naar ze vernoemd is. Mocht u toevallig een kolonie zonnebadende robben aantreffen op een onbewoond eilandje of op een verlaten strandje: mondje dicht!