De Griekse tafelcultuur is dood. Lam gelegd door de crisis. Een stukje traditie verdwenen. Lang leve de dictatuur van de Europese Unie, die naast haar vernietigingsdrang van een eigen lidstaat met pietluttige regelgeving de mens gezonder probeert te houden maar beslist niet gelukkiger. Geert Wilders heeft gelijk dat de Grieken al hun geld opmaken aan souvlaki en ouzo: ze moeten toch ook eten en drinken? 

Souvlaki – vergelijk het maar met een frikandel – is tenminste iets wat ze zich af en toe nog kunnen permitteren: een etentje in een restaurant, waar de prijsstijging niet te stoppen is, kan men zich hoogstens nog op een feestdag permitteren, en de dure whisky, eens volksdrank nummer één, is vervangen door de veel goedkopere ouzo. Hier op Lesvos worden restaurants hoogstens nog gevuld met toeristen, of verworden tot eenzame woonkamers, waar temidden van leeg gebleven tafels en stoelen, moeders op man en kinderen wacht met verrukkelijke gerechten, terwijl de helden van het dorp of de favoriete zangers vanaf vergeelde foto’s triest neerkijken op het lege etablissement. En zodra de laatste toeristen hun hielen hebben gelicht, sluit het gros van de restaurants die hun zaak tijdens het seizoen nog open konden houden.

Europa kan dicteren wat het wil, maar het eten – zeker op Lesvos – is echter niet stuk te krijgen. Het handjevol toeristen dat donders goed weet dat Lesvos niet alleen bevolkt wordt door wanhopige vluchtelingen, weet wat hen te wachten staat: een eiland als een kleurrijke pauw, pronkend met zijn natuur, zijn traditionele dorpjes en vele geheime stranden, lieflijke tavernes bezaaid over het hele eiland, waar eten een tongstrelend avontuur is, en waar ’s zomers een breed scala aan festivals wordt geboden: van traditionele en klassieke muziekfestivals, folklore en tango dansfeesten tot een ouzo- en sardientjesfestival. 

Nieuw in die talrijke, jaarlijks terugkerende festivals is het Lesvos Food Festival: van 14 tot 16 juli zullen op diverse plekken in het fraaie, middeleeuws aandoende Molyvos lokale inwoners en chefkoks hun kunsten vertonen in open kookworkshops, gebruik makend van de ingrediënten die Lesvos te bieden heeft: de diverse geiten- en schapenmelkproducten, de vaak vergeten peulvruchten, zout uit de Golf van Kalloni, een grote keuze aan kruiden, olijfproducten, zelf gemaakte pasta’s en alcohol. En ook zullen zij demonstreren hoe de traditionele potten van klei kunnen worden gebruikt om in te koken.

Griekse restauranthouders vinden het normaal, wanneer je zomaar hun keuken binnen komt stappen om te kijken wat de pot schaft. Dit festival biedt echter de gelegenheid om de koks op hun vingers te kijken, terwijl ze de verse producten van het eiland omtoveren tot hemelse streekgerechten. Er zullen zo heel wat keukengeheimen worden prijsgegeven. In een ander deel kun je helemaal uit je bol gaan bij mèzedes maken (Griekse tapas), experimenterend met de rijke smaken en vormen van al die verse producten.

Ik vraag me wel eens af, waarom ik soms het idee heb dat het Griekse leven alleen maar uit eten en drinken bestaat. Ouzo en vis behoren ongetwijfeld tot de zee (weg van de zee smaakt ouzo niet meer), en de velden vol bloemen – waarvan sommige weldra hun kruiden zullen afgeven – behoren sinds lang tot het Lesvoriaanse landschap, evenals de miljoenen olijfbomen die het eiland telt. Maar ook de walnoot- en kastanjebomen met hun weelderige schaduw, de amandel- en kersenbomen die de lente sieren met hun bloesempracht, en zelfs op vaak onbekende plekken de gele korenvelden: ze dragen allemaal bij aan de maaltijden die traditioneel door velen tezamen worden gedeeld. Voor voedselfanaten is Lesvos één groot culinair paradijs, waar simpel en vers de toon aangeven, gemixt met zeezout en kruiden. 

Het andere aspect van Grieks tafelen is het gezelschap en de muziek. En met een beetje geluk gaan zelfs de beentjes van de vloer: ook dat zal ongetwijfeld niet ontbreken op dit Food Festival. Een tafel vol met drie of vier generaties Grieken, vroeger zo gewoon, is nu echter een bezienswaardigheid geworden. Geen sociale gesprekken meer, geen spontaan aangeheven zangkoren, noch gedans op tafel of rondom een fles ouzo. Zo wordt langzaam de levenslucht uit de Grieken geperst. 

Gelukkig geven de Grieken zich niet zo snel gewonnen: Molyvos en Pètra zullen deze zomer zinderen van de muziek, zang, dans, eten en vrolijke mensen die het leven durven te omarmen, zelfs al moeten ze overleven op souvlaki’s en op tomaten uit de tuin. Kali orexi!