Waarom drinkt men plastic flessen water op een bronrijk eiland zoals Lesvos?
De mens zeult al z’n hele leven drinkwater met zich mee. Vroeger ging dat in gevlochten manden of dierenhuiden, vervolgens kwamen er flessen. In 1622 werden de eerste flessen met water verkocht. Dat was bij de Holy Well in Engeland, waar het water vol mineralen zat en waarvan men dacht dat het geneeskrachtige eigenschappen had. Zo kwam ons waterfles-drink-gedrag langzaam op gang.
Meneer Schweppes voegde wat koolzuur toe aan het water, zodat we ook bubbeltjes water kregen. Flessen water waren rond de vorige eeuwwisseling nog een luxe drankje. In 1970 werden de eerste frisdranken in plastic flessen gegoten, en ook water. Met als gevolg dat het drinken van flessenwater explosief begon te stijgen. Nu lijkt flessenwater wel een eerste levensbehoefte te zijn: eerst werd bronwater als medicijn gezien en dronk je het om beter te worden; vervolgens werd het als gezond beschouwd en dronk je het om gezond te blijven. Nu drinken de meeste mensen het, omdat de industrie je een rad voor ogen draait en in slinkse reclame tapwater afkeurt, zodat je wel aan de fles moet gaan of blijven.
Lesvos is een eiland dat als het ware drijft op een onderaards stelsel van rivieren en meren met zoet water. Het vervallen Sarlitzahotel in Thermi uit het begin van de 20ste eeuw straalt nog steeds de oude glorie uit van een luxe kuurhotel. Toen trok Lesvos nog toeristen die hier kwamen kuren. Nu komen nog maar weinig toeristen op de bronnen af, laat staan dat ze de talrijke koudwaterbronnen bezoeken die het eiland rijk is en waaruit – net zoals bij de Holy Well in Engeland – mineraalrijk water stroomt. En behalve mijn eigen flessen die ik er vul, heb ik nog nooit een fles met Lesvoriaans bronwater gezien, maar wel talrijke, veelal oude Grieken die bij de bronnen geduldig hun waterflessen vullen, ook al wordt hun aantal zienderogen minder. Dat kan komen omdat het tapwater goed genoeg is om te drinken, maar ik vrees dat het gewoon luiigheid is: het is immers makkelijker om een fles water in de winkel te kopen. Oudere mensen geloven misschien nog in de wonderen van het zuivere bronwater, de jongeren echter laten zich te veel verleiden door de consumptiemaatschappij, die van de plastic waterflessen een gillende successtory heeft gemaakt.
Ik heb geen wetenschappelijke rapporten gevonden over het Lesvoriaanse bronwater, maar jaren geleden maakte ik een tour over het eiland om het water van diverse bronnen te proeven. De reis liep via Favios, Sykaminia, Mandamados, Aya Paraskevi en Ayos Dimitrios (het gehucht met de meeste en smaakvolle bronnen) naar Karini waar je altijd water vindt en kwetterende eenden. De meeste bronnen bevinden zich langs de weg, dikwijls niet ver van een kapelletje. Het was verrassend hoe verschillend al dat water smaakte: bitter, weinig ‘bouquet’, vol, zoetig, chemisch, zacht, geen afdronk, rond, fruitig, metaalachtig of niet te zuipen (zie: Waterrijk).
De uitvinding van plastic werd ooit met gejuich ontvangen, net zoals de onafbreekbare plastic fles. Nu zijn ze een plaag geworden, omdat ze overal rondslingeren. Ze zijn als een agressieve plantaardige indringer niet te stoppen. Eigenlijk kun je met een plastic fles heel veel meer dan alleen er uit drinken: je kunt er serres mee maken, je kunt ze met zand vullen en muren bouwen, of complete huizen, vluchtelingenkampen, boten en zelfs hele eilanden, als de mensen die lege flessen maar niet weggooiden, gewoon achteloos in de natuur of in de vuilnisbak. We plastificeren onze planeet dusdanig, dat tegen de tijd dat er wél een plantje op de maan kan overleven en we kunnen gaan verhuizen, Plastic Moeder Aarde een onbewoonbare planeet zal zijn geworden, waar geen leven meer mogelijk is.
Maar voorlopig moeten we het hier nog even uitzingen en er het beste van maken. In diverse landen is al schoorvoetend een begin gemaakt aan het weren van plastic zakken: nu ook nog die plastic flessen met hun doppen!
Lesvos zou zich meer moeten profileren als een eiland rijk aan geneeskrachtig water, niet alleen om te drinken maar ook om te baden. In plaats daarvan wordt de ene na de andere heetwaterbron gesloten. De ooit zo gezellige bron bij Lisvori is al jaren dicht wegens mislukte verbouwingen, en enkele maanden geleden werd de bron bij Polichnitos gesloten. Onlangs is Filippos gestorven die samen met zijn vrouw de bron in Eftaloe beheerde: wat gaat er van deze populaire bron worden?
De koudwaterbronnen zijn gelukkig niet zo eenvoudig te sluiten. De gemeente zou het water moeten laten analyseren en er vervolgens een reclamebureau op loslaten voor de promotie van dat geneeskrachtige, heerlijke Lesvoriaanse water dat geen cent kost, alleen wat tijd om het te halen. Het is een schande dat hier zoveel water in plastic flessen wordt verkocht, terwijl de bronnen op het eiland almaar water blijven spuwen, gratis en voor niks. En wanneer je bron- en tapwater écht niet vertrouwt, kun je nog altijd een waterfilter kopen: weg met die plastic flessen en hun nare plastic doppen!