Wel eens van druivenhoning gehoord? Die wordt op Santorini verzameld, waar men bijen op druiven afstuurt die voor de fameuze zoete Santorini wijn liggen te fermenteren in de zon. Blaadjes van de kitronboom? Die komen van een oude boomsoort, waarvan de oeroud uitziende vruchten ietsje intensiever smaken dan citroenen. Op Naxos worden ze nog volop geteeld voor Kitronlikeur. Zacht lentewater, gefilterd door eeuwenoude lavastenen die vol zitten met lokale mineralen, klinkt ook heel aanlokkelijk. Welk drankje is trots op al deze goddelijke ingrediënten?
Volkan, Nissiopi, Sedusa, Verginia, Septem, Crazy Donkey, Zeos, B29: het zijn allemaal namen van op kleine schaal geproduceerde Griekse biertjes. De Volkan brouwerij heeft zijn producten het mooist beschreven; wie zou vermoeden dat in bier druivenhoning, kitronblad en eeuwenoude mineralen gaan?
De Griekse goden moesten niets van bier hebben. Bier werd in hun tijd met de noordelijke barbaren geassocieerd, terwijl het gele vocht toen ook al rijkelijk stroomde in Iran en China, waar – naar men zegt – het bier is uitgevonden. Zelfs de Egyptische farao’s gaven hun zegen aan deze gefermenteerde drank. De oude Grieken dronken echter liever wijn. Bij uitzondering werd er af en toe wel eens een pintje geheven ter ere van Demeter, wanneer die voor een overvloedige graanoogst had gezorgd. De schrijver Xenofon noemde bier in zijn boek Anabasis, Sophocles waarschuwde zijn lezers om er vanaf te blijven. Recente opgravingen in Griekenland bewijzen dat er in de oudheid inderdaad drank uit granen werd gebrouwen. En het vermoeden werd bevestigd, dat men toen bier via een rietje dronk!
De Grieken kregen pas echt belangstelling voor bier, toen Otto, een zoontje van Ludwig I van Beieren, in 1832 tot koning van Griekenland werd uitgeroepen. Hij verhuisde met zijn voltallige Duitse hofhouding naar Athene, inclusief drie hofbrouwers die de aanwezige Germaanse soldaten en ander voetvolk van bier moesten voorzien. Eentje heette Herr Fix en zijn zoon werd in 1864 de grondlegger van een van de drie Griekse bieren, die – naast Heineken en Amstel – het meest worden geschonken in het land van de Olympische goden: Fix. Alfa verscheen in de jaren 60 en valt nu onder Athenian Brewery, een onderneming voor 98% in handen van Heineken. Mythos is het succesvolle nakomertje uit 1997 en valt onder de Deense Carlsberg brouwerij (die ook het populaire Kaiser bier produceert). Hoe Grieks zijn Alfa en Mythos nog?
Marktleider Athenian Brewery (waar ook Heineken en Amstel onder vallen) regeert het land met een ijzeren kartelpolitiek. Schenk je Amstel, dan mag je in veel gevallen geen andere bieren schenken die niet bij dat concern zijn aangesloten. En dat terwijl het gouden vocht nu juist ook in Griekenland populair aan het worden is en kleine brouwerijen als paddenstoelen uit de grond schieten. Zo kunnen talrijke Griekse eilanden nu hun eigen bier presenteren: op Tinos vind je Nissos, Santorini heft het glas met Volkan en Crazy Donkey, Kreta brouwt Harma en Chios heeft Chios beer, net zoals Korfoe Corfu beer tapt.
De kleine Griekse brouwerij MTB (Macedonische en Thracische Brouwerij) heeft Verginia bier én zoveel lef dat ze de machtige Nederlandse bierreus Heineken en zijn dochter Athenian Brewery voor de rechter hebben gesleept wegens oneerlijke concurrentie. En dat nog wel in Amsterdam, hopend dat de Nederlandse rechters – wellicht eerder dan de Griekse rechters – begaan zullen zijn met het lot van de kleintjes en zullen oordelen dat Heineken direct aansprakelijk is voor de wandaden van zijn Helleense dochter. Zou de Nederlandse biermacht in Griekenland worden gebroken, dan kunnen al die verfrissende kleine biertjes meehelpen de ouzo en retsina van hun troon te stoten.
Ook Lesvos levert sinds vorig jaar zijn eigen bier. De Sigri Brewery is echter nog ‘virtueel’: het is een nomadenbrouwerij, die geen eigen ketels bezit maar brouwt waar ze maar kan. Het resultaat is een blonde Nissiopi en een rode Sedusa. Ze hebben nog geen slimme reclameman, die listig weet te verkopen wat je in hun brouwsel zoal kunt proeven. Zou de Sigri Brouwerij tankwagens vol Lesvoriaans bronwater met zich meeslepen, waarin je met een beetje verbeelding nog een rokerig vleugje proeft van de heftige vulkaanuitbarstingen die eens het eiland in vuur en vlam zetten? Zouden ze vrachtwagens vol Lesvoriaanse ouzokruiden aanvoeren? En dozen vol kastanje-, heide-, tijm- en andere bloemenhoning van het eiland? Een ding is zeker: de recepten komen uit Sigri en de biertjes smaken vol frisse geheimen. Het zijn topbiertjes voor aan het strand, onder de hete zon, aan het koele blauwe water. En als we even doordrinken, krijgt Sigri volgend jaar zijn eerste brouwerij.
Sinds juni dit jaar doen de grote veerboten van en naar het vasteland ook weer Sigri aan: de kratten bier kunnen zó op de boot worden geladen en verscheept naar alle uithoeken van de wereld. Sigri is niet langer alleen het dorp van de versteende bomen, maar ook van het nomadenbier!