Paaltje hier, paaltje daar

Indianen maken fraaie, houten, torenachtige standbeelden die totempalen worden genoemd. Griekse standbeelden zijn niet langwerpig of van hout maar veelal bronzen afbeeldingen van personen, zoals het vrijheidsbeeld in de haven van Mytilini, gemaakt naar een ontwerp van de op Lesvos geboren schilder Georgios Jakovides. De bordjes die langs tal van wegen op Lesvos staan en verwijzen naar het digitale museum in Chidera, zijn bekender dan deze kunstenaar, van wie het museum grotendeels digitaal of gekopieerd werk tentoonstelt.

Van lantarenpalen heeft het eiland een bescheiden collectie. Fraaie, elegante palen met lantaarns sieren boulevards en straten in diverse dorpen en stadjes, terwijl houten palen met een zielig lampje erop de dienst uitmaken in de stillere gebieden. De grootste uitdaging voor de gemeente is om ze allemaal brandend te houden tijdens de donkere nachten, vooral in de meer afgelegen gebieden.

Het eiland kent geen grenspalen. De grens tussen Lesvos en Turkije dobbert ergens tussen de golven, enkele kilometers (zes zeemijlen) de weidse Egeïsche zee in, waar internationale wateren de twee kemphanen scheiden. Vanwege die onduidelijke grens is er nogal eens behoorlijk wat gesteggel over. Tegenwoordig is het De Sultan van Turkije die internationale afspraken over de grenzen naast zich neerlegt en enkele Griekse eilanden claimt, waaronder Lesvos.

Scheidingspaaltjes vind je genoeg in het Lesvoriaanse landschap, hoofdzakelijk om stukken land voor in- of uitbrekend vee te behoeden. Er zijn genoeg Grieken die bij het plaatsen van nieuwe afscheidingen ‘per ongeluk’ iets meer land afzetten dan waar ze recht op hebben, vooral wanneer de buren langdurig afwezig zijn. Dat was vroeger wel anders, toen landscheidingen wat moeilijker te verplaatsen waren, daar ze uit muurtjes van opgestapelde stenen bestonden. Over de kale bergen van het wilde westen zie je ze sierlijk langs de hellingen kruipen, terwijl ze tussen de olijfbomen zuchtend eeuwenoude terrassen ondersteunen.

Lesvos was ooit beroemd om het bouwen van enorme muren, die uit forse, veelhoekige (polygonale) stenen bestonden, die nauwkeurig op elkaar aansloten. Het best bewaarde voorbeeld ervan op Lesbos schittert niet ver van Apothika (aan de Golf van Kalloni). De beroemdste door Lesvorianen gebouwde, polygonale muur staat in Delphi te pronken.

Ook pispalen heeft Lesvos in overvloed, mocht je een boom in geval van hoge nood zo noemen. Grieken zijn geen grote wildplassers, of doen dat dieper de bossen in, terwijl toeristen er nog weleens een handje van hebben om een fraaie boom langs de kant van de weg uit te zoeken. Het eiland is overigens arm aan publieke toiletten, dus ergens moet men zijn plas toch kwijt?!

De stoepen op Lesvos – als ze er al zijn – worden niet door Amsterdammertjes (kleine ijzeren paaltjes) of andere objecten beschermd tegen wildparkeerders, ook al hebben de Lesvorianen een onuitstaanbare gewoonte om hun auto ‘even’ ergens hinderlijk neer te zetten. Er bestaan wel verkeerspaaltjes, maar die zijn er om roekeloze automobilisten te behoeden voor naderend gevaar in de vorm van een opgebroken weg, gevaarlijk diepe kuilen of een door onkruid overwoekerd wegdeel. Het zijn knaloranje, rubberachtige paaltjes met reflectoren, die lekker soepel meezwiepen als je ze een oplawaai geeft.

Nieuwe, raadselachtige palen zijn opgedoken tijdens de langdurige werkzaamheden aan de nieuwe weg van Kalloni naar Sigri. Gestoken in een bergje beton, hebben deze één meter hoge pilaren een geribbelde buitenkant van zwart plastic en zijn van binnen opgevuld met cement. Ze duiken op langs het nog niet officieel geopende stuk weg tussen Skalochori en Vatoussa, dat inmiddels al druk gebruikt wordt. Wanneer je verder rijdt richting Sigri, kom je er nog een stel tegen: op onregelmatige afstanden van elkaar, telkens in verschillende kleuren gemerkt met letters en cijfers, en duidelijk zichtbaar vanaf de weg of ergens weggestopt in de struiken.

Ze zien er niet uit als de basis voor toekomstige verlichting, want daar zijn het er te weinig voor. Ze lijken ook niet op alarmpalen, sowieso een onbekend gegeven op het eiland. Hoewel behoorlijk stevig, zien ze er ook niet uit als palen die een auto kunnen tegenhouden, die per se de weg af wil vliegen. Het zouden prima sokkels kunnen zijn voor toekomstige kapelletjes, die in Griekenland traditiegetrouw ongelukken met letsel of dodelijke afloop markeren, maar daartoe staan ze niet op echt gevaarlijke punten van de weg. Het zijn duidelijk geen grenspalen, noch pilaren voor een toekomstig viaduct. Of zouden ze aangeven waar een tunneltje onder de weg moet worden gegraven, om bijvoorbeeld schapen en geiten een veilige overgang te geven? Dat zou een unicum op Lesvos zijn! Ze zijn te onregelmatig geplaatst om de weg te markeren, wanneer zich een laag sneeuw over het eiland heeft gevleid. Het zijn zeker ook geen klimpalen. Of zou een heel goeie atlete ermee kunnen paaldansen?

Wat zijn het dan wel? Het zijn vast en zeker schandpalen, als herinnering aan de ellenlange bouw van de weg, getekend door schandalen van weggelopen uitvoerders en – wie weet – achterovergedrukt geld. Nu wordt er opeens weer keihard gezwoegd, het werk hoogstens afgeremd door sensationele vondsten van nóg meer versteende bomen. Het ziet ernaar uit, dat de huidige aannemer met zijn mysterieuze palen vast van plan is om niet het zoveelste pispaaltje van het eiland te worden.